Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
72 
GEOGRAFIYA DARSLARINI ZAMONAVIY METODLAR BILAN TASHKIL 
ETISH 
 
Tajyazova Malika Alimboyevna 
Xorazm viloyati Shovot tumani 
31- umumiy oʻrta taʼlim maktabi 
geografiya fani oʻqituvchisi
Otajonova Malohat Otaxonovna 
Xorazm viloyati Shovot tumani 
34- umumiy oʻrta taʼlim maktabi 
geografiya fani oʻqituvchisi 
 
Geografiya - Yerning geografik qobigʻi, uning struktura va dinamikasi, alohida 
komponentlarini hududlar boʻyicha oʻzaro taʼsiri va taqsimlanishini oʻrganadigan fanlar 
majmui. Antik dunyo gʻarb olimlari Yer yuzasining manzarasini Geografiya soʻzi bilan 
ifodalaganlar. Geografiya terminini dastlab Eratosfen (mil. av. 276—194 yillarda yashagan) 
kiritgan. Oʻrta Osiyoda 9 — 10-asrlardan boshlab Geografiya soʻzi maʼnosida „surati arz―, 
„etti iqlim―, „Kitob almasolik valmamolik― („Mamlakatlar va masofalar kitobi―) iboralari 
qoʻllanilgan. XIX asrda va XX asr boshlarida oʻzbek tilida Geografiya arabcha talaffuz 
bilan „jugʻrofiya― shaklida yozilgan. Keyinroq geografiya shakli rasmiy tus oldi.
Hozirgi paytda biz pedagoglarning asosiy vazifamizdan biri o
‗
quvchida mustaqil 
shug‗ullanish malakasini hosil kilishidir. Interaktiv usullardan foydalanilganda, talabaning 
barcha psixik jarayonlari idrok ong, diqqat, xotira, sezgi, aql, tasavvur, tafakkuri ishga 
tushib, muammoni yechish uchun izlashga, kidirishga, fikrini rivojlantirishga yunaltiriladi. 
Bunda materialni uzlashtirishga bulgan ehtiyoj, mayl ortib boradi va natija ham samarali 
buladi. Interaktiv usullar amaliy mashg‗ulot vaqtida o‘tqazib, ma‘ruza bilimlarini 
chukurlashtirish, kengaytirish, aniklashtirish mustahkamlash va rivojlantirish uchun 
mo‘ljallangan. 
Interaktiv usullarga: ―Miya hujumi‖, Mojaro metodi, ―Dumaloq stol‖, ―Uch bosqichli 
intervyu‖, ―Muammolarni hal qilish metodi‖, ―Stol o‘rtasidagi ruchka‖, ―Galereyani 
aylanish‖, ―Akademik munozara‖, ―Qor buron‖ metodi, ―Asalari galasi‖, ―Kritik vaziyatni 
tahlil kilish‖ va boshqalar kiradi. 
―Miya hujumi‖ metodi. O
‗
quvchilarga pedagogika tarmoqlarini sanab berish 
topshiriladi. Javob berilayotganda – javoblar izohlanmaydi yoki o‗rinsiz deb rad etilmaydi. 
Javoblar tugagach o‘quvchilar o‘qituvchi bilan birgalikda javoblarni muhokama qilishadi. 
Yoki psixologiyadan tafakkur operatsiyalarini sanab berish topshiriladi. Guruh a‘zolari shu 
mavzu yuzasidan gaplashib, miyaga nima kelsa, shularning hammasini daftarga yozib 
olishadi. Keyin hamma o
‗
z fikrini bayon etadi. G‗oyalarni yozish uchun bir kishini ajratish 
kifoya qiladi. Bu metod guruhni birlashtirib, yakdil qiladi. 
Geografiya faniga oid so
‗
zlarni o‘rganish va tahlil qilishda ―Tushunchalar tahlili‖ 
metodidan foydalanish orqali keltirilgan so
‗
zlarga izoh va sharhlar yoziladi. Buning uchun 
o
‗
quvchilarga tushuncha va tahlil so
‗
zlari yozilgan ikki qismga bo‘lingan jadval 

---