Zamonaviy tabiiyot bilmilari konsepsiyalari Leksiyalar kursi mundarija

Tabiiy-ilmiy va ijtimoiy madaniyat

Inson o‘zini qurshab turgan tabiat (koinot) haqida, o‘zi hamda o‘zi yaratgan asarlar haqida bilimlarga ega. Insonda mavjud barcha ma’lumotlarni – tabiiy ilmiy (ya’ni insonga bog‘liq bo‘lmagan, inson tomonidan yaratilgan sun’iy muhitga qarama-qarshi bo‘lgan tabiiy muhitni o‘rganuvchi) hamda ijtimoiy yoki gumanitar bilimlar kabi ikki yirik qismga ajratish mumkin.

Mazkur izohga ko‘ra, tabiiy ilmiy va gumanitar bilim orasidagi farq avvalo ularni sub’ekt (inson) hamda ob’ekt (ya’ni sub’ekt hisoblangan inson anglaydigan tabiat)ga yo‘naltirilganligi ko‘rinadi.

Ingliz yozuvchisi Ch.Shou ilmiy texnik hamda tabiiy ijtimoiy (badiiy gumanitar) “Ikki madaniyati”ni quyidagicha talqin etadi. Uning fikriga ko‘ra, mazkur madaniyat vakillari bugungi kunda o‘zaro shu qadar ajralib ketganki, ular bir-birini tushunmaydilar. O‘z vaqtida ommaviy axborot vositalarida “Fiziklar” va “Liriklar” o‘rtasida kuchli munozara ham bo‘lgan edi. Ular ikki madaniyatda haqiqatga monopol intilishning asossiz va beqaror ekanligini, fan va san’atning o‘zaro ta’siri singari bu madaniyatlarning bir butun holda rivojlanishlari zarurligini ko‘rsatib o‘tgan edilar.