Zamonaviy tabiiyot bilmilari konsepsiyalari Leksiyalar kursi mundarija

Zamonaviy tabiiyot bilmilari konsepsiyalari

Leksiyalar kursi

M U N D A R I J A

So‘z boshi………………………………………………………………………		4
I.	“Zamonaviy tabiiyot bilimlari konsepsiyalari” fanining asosiy maqsadi, fanlar tizimdagi o‘rni…………………….	5
II.	Fanlar tizimi va ularning xususiyatlari…………………………………	9
III.	Tabiatshunoslik tarixi…………………………………………………..	21
IV.	Fan texnika inqilobi va uning tabiatshunoslikdagi ahamiyati………………………………………….	35
V.	Mexanik fizikadan-kvant fizikasigacha………………………………..	47
VI.	Materiya tashkillanishining tuzilishi sathlari. Mikro-, makro-, megadunyolar………………………………………....	64
VII.	Osmon jismlari va ularning Yerdagi jarayonlarga ta’siri………………	71
VIII.	Kimyo fanining tabiiyot bilimlardagi o‘rni va roli……………………..	87
IX.	Yerda jonli tabiat to‘g‘risida hozirgi zamon tabiatshunosligi………….	102
	Zamonaviy genetika va uning vazifalari…………………………..........	123
X.	Kibernetika. Sinergetika. Olam tuzilishi modellari………….................	129
XI.	Tabiat. Tabiatdagi tartib va tartibsizlik………………………................ Tabiat muvozanatining Orol muammosi natijasida o‘zgarib borishi va uni bartaraf etish yo‘llari……………………………………………………………. Tabiatni muhofaza qilish………………………………………………. Atrof muhitni muhofaza qilishning xalqaro aspektlari……………………………………………………….	133 141 151 154
XII.	Biosfera, noosfera va insoniyat…………………………………………	163
XIII.	Ekologiya fani. Fanning maqsadi va vazifalari…………………………………………………………….	174
XIV.	Ekologik muammolar. Globallashtirish – XXI asr muammosi……………………………………………………..	189
Savolnoma……………………………………………………………………...		195
Adabiyotlar…………………………………………………………………......		206
Izohli lug‘at…………………………………………………………………….		208

SO‘Z BOSHI

Bizni o‘rab turuvchi tabiat haqidagi insoniyat bilimining majmuasi tabiiy bilimlar deb aytiladi.

Tabiiy bilimlar dunyoqarashli muammolar bilan bog‘liq. Odam o‘rab turuvchi olamni birinchi navbatda undagi o‘zining o‘rnini aniqlash uchun o‘rganadi.

Biz yashab turuvchi Yer, atrofimizda yoyilgan Koinot, biz sezgimiz orqali o‘rganadigan tirik va notirik materiya va, nihoyat, insonning o‘zi mana shularni tabiiy bilimlar o‘rganadi.

Tabiiy bilimlarning asosiy maqsadi olamni butunlikda, ya’ni uning butun murakkabligi va ko‘p qirraligida bilish hisoblanadi.

Davlat ta’lim standartlariga asosan “Zamonaviy tabiiy bilimlar konsepsiyalari” fani ta’limiy dasturlar tarkibiga kiritilgan.

Oliy ta’lim dasturiga berilgan fanning kiritilishi sababi hozirgi zamon sivilizatsiyasini tirik qoldirish talabi va insoniyatning butun biologik evolyutsiya natijasida erishgan o‘zining genetik informatsiyasini himoya qilishdir. Bu muhim muammolarni yechish uchun tabiatni himoya qiluvchi texnologiyalarni ishlab chiqish, biosferani ushlab turishga yo‘naltirilgan tadbirlarni o‘tkazish kerak.

Tabiat sistemalarini saqlash yetarli darajada murakkab muammo bo‘lib, o‘z ichiga, jamiyat hayotining hamma sohalarini, fanni, siyosatni, huquqni, iqisodni. xalqaro munosabatlarni, ta’limni, madaniyatni, etikani va albatta ishlab chiqarishni oladi. Bu muammoni hozirgi zamon sivilizatsiyasining boshqa muammolaridan alohida ajartib olib qarash mumkin emas.

“Zamonaviy tibiiyot bilimlari kontseptsiyalari” faning asosiy maqsadi,