Zamonaviy lug’atshunoslik (roman- german tillari asosida tuzilgan bir va ko’p tilli lug’atlar taxlili)

 

2.6.  Frazeologik  lug’atlar.  “Frazeografiya”  termini  tilshunoslikda  professor 

M.E.Umarxo’jev  tomonidan  o’tgan  asrning  70-yillarida  qo’llangan  hamda  uning  birinchi  bor 

1971-yili  Germaniyaning  Leypsig  shahrida  chop  etilgan  maqolalarida  frazeografiya  terminiga 

shunday ta’rif berilgan: „frazeologik lug’atlar tuzishning nazariy hamda amaliy masalalari bilan 

shug’ullanuvchi fanga frazeografiya deyiladi.

1

 

 

Atamaning  qo’llanishi  dastlabki  yillarida  ba’zi  tilshunoslar  tomonidan  e’tirozga  ham 

uchragan,  hattoki  qarshiliklar  ham  bo’lgan.  Lekin  biz  tilning  ham  semantik,  ham  struktural 

jihatdan  o’ziga  xos  mustaqil  ikki  xil  birligini  „leksikografiya“  termini  ostida  berishni  lozim 

                                                 

1

 Қаранг. Unter Phraseographie verstehen wir die Theorie und Praxis des Zusammenstellens der phraseographischen 

Wörterbücher und Nachschlagewirterbucher. M.Umarchodshajew. Bemerkungen zur phraseografischen Forschung 

in der UdSSR. Sprachpflege, 1971, № 4. S85. Ушбу атама грек тилидан frazic-фраза, grapho-ёзаман маъносида 

ишлатилади. 

---

 

- 30 - 

topmadik,  chunki  „leksikografiya“  termini  barcha  uchun  ma’lum,  u  so’z  bilan  motivlashgan 

so’zga bog’langan. Frazeologizmlar esa, yuqorida ko’rganimizdek, so’z emas, balki frazadir. 

 

Shu  nuqtai  nazardan  kelib  chiqib,  biz  „frazeografiya“  termini  leksikografiyaning 

frazeologik  lug’atlar  muammolari  bilan  shug’ullanuvchi  mustaqil  sohasini  nomlash  uchun 

qo’lladik.  Lekin  „vaqt  oliy  hakam“  deydilar.  O’tgan  qirq  yildan  ortiq  vaqt  mobaynida  ushbu 

termin  barcha  tillar  terminiga  aylandi.  Frazeografiya  esa  lug’at  tuzishning  mustaqil  sohasi 

sifatida nazariy va amaliy tomondan asoslandi, uning bosib o’tgan tarixiy etaplari tahlil qilindi , 

qator  tillarning  frazeografik  lug’atlari  tiplari  ajratildi,  xullas  frazeologik  lug’atlar  tuzish 

nazariyasi yaratildi.