Zamonaviy fan va talim tarbiya: muammo, yechim, natija

 
 
BOSHLANG’ICH TA’LIMDA YANGICHA  YONDASHUV 
Ortiqova Sitora Sharopovna 
Maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti boshlang’ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ishi 
14-1 BTU-19 guruh talabasi 
 
  Boshlang’ich  ta’lim  ta’limning  keyingi  bosqichlariga  tamal  toshini  qo’yar  ekan,  bugungi  jadal 
rivojlanish  zamonida  zamon  bilan  hamnafas  bo’lyapmizmi  ?  Qanchadan  qancha  muammolar  girdobida 
qolmayapmizmi? Bolaning savodini chiqarish unga yozishni o’rgatish birmuncha boshqa fanlar yordamida 
tasavvurini kengaytirishimiz mumkin, ammo uni salohiyatini, madamiyatini, mustaqil fikrlash, har qanaqa 
holatga  xolis  fikrlashini  talab  darajasida  emasligini  bilamiz.  Boshlang’ich  ta’limga  haI  yechimini 
kutayotgan  muommolar  talaygina.  Rivojlangan  davlatlar  qatorida  ulardanda  yuksak  bilim  va  tafakkurga 
erishishimiz uchun ta’lim tizimini qayta va  yana qayta isloh qilishimiz, kerak bo’lsa yangi darslar, mantiqiy 
fikrlashni o’stiruvchi hamma maktablarda shaxmat saboqlari kabi bosiqlik, vazminlik, o’ziga ishonch kabi 
fazilatlarni rivojlantiruvchi fanlarni kiritishni maqsadga muvofiq deb o’ylayman. Ta’limning har qanday 
turida  xoh  u  maktabgacha,  xoh  boshlang’ich    yoki    undan  keyingi  ta’limda  badiiy  kitoblarning  o’rin 
topishida  ota-ona  va  o’qituvchining  o’rni  juda  muhim.  Boshlang’ich  sinfdan  boshlab  ota-onalar 
homiyligida sinf kutubxonasini tashkil qilish, uni yildan-yilga boyitish. Har bir o’quvchiga shaxs sifatida 
qarash, u bilan har kun muloqotda bo’lish, uning fikri ham muhim ekanligini his qildirish, kelajakda u ham 
yaxshi g’oyalar egasi bo’lishiga zamin yaratadi. Sinfda do’stona bir-biriga hurmat muhitini yaratish, yosh 
avlodni metin irodali, yuksak ma’naviyatli, madaniyatli, qadriyatlar asosidagi odob-axloqni, vatanparvar, 
sobit qadam bo’lishligida boshlang’ich ta’lim juda katta ahamiyatga egaligini yana bir bor ta’kidlab, endi 
o’quvchiga  dars  o’tibgina  qolmay,  u  bilan  muntazam  shug’ullanish  lozim.Oddiygina  o’quvchiga  kun 
davomida  nimalar  bilan  band  bo’lganini  yozib  kelishini  qo’shimcha  uyga  vazifa  sifatiga  berish  orqali 
boshlang’ich  sinf  o’quvchisida  mustaqil  fiklashga  ya’ni  o’quvchida  shaxsiy  fikrlashni  rivojlantirishga, 
erkin  fikrlashiga  o’rgatish  va    qo’shimcha  tarzda  yozuvining  chiroyli  bo’lishiga  erishish  mumkin. 
Boshlang’ich  sinf  sifat  va  samaradorligini  oshirish  uchun  endi  eski  tizimdan  voz  kechish  va  har  darsda 
izlanish va innovatsiya kiritish lozim.   
   Masalan, darsda katta tennis  koptokchalarini  olib kirish orqali bo’ladigan ijobiy o’zgarishlar:   -
koptokchani rangi kayfiyatni ko’taradi; 
-qiziqishni orttiradi; 
-barcha o’quvchilarni diqqati jamlanadi; 
Bu koptokchalarga eng faol, bilimli, chiroyli yozuv egalarini ismini yozib qo’yamiz  koptokchalar 
ko’rinadigan joyda, parta yoki shkaf ustida, turadi. Boshida 4-5 ta koptokcha yetadi, keyinchalik natijaga 
qarab koptokchalar soni ortadi. Ishlash, izlanish, yangilik kiritish faqat yaxshi natija beradi.