Zamonaviy fan va talim tarbiya: muammo, yechim, natija

PSIXOLOGIYA FANLARI 
 
OILADA SOG‘LOM TURMUSH TARZI MUHITI – SOG‘LOM KELAJAKDIR 
Sayyora Mirzayeva Rustamovna 
TDPU tayanch doktoranti 
  
Xalqimizning  ilk  yozma  asarlaridan  bo‘lmish  “Avesto”da  nikoh-oila  masalasiga,  oilalarning 
reproduktiv  xulqiga  jiddiy  e’tibor  qaratilgan.  Shuni  alohida  ta’kidlash  kerakki,  “Avesto”da  naslning  asl 
bo‘lish omillariga ham alohida e’tibor berilgan. Birinchi navbatda, oila quradigan yigit va qizlarning har 
tomonlama  benuqson,  sog‘lom  bo‘lishi  hisobga  olingan.  Uzoq  o‘tmishdan  boshlab  to  bugungi 
kunlarimizgacha  bu  masalaga  jiddiy  e’tibor  qaratib  kelinmoqda.  Oilalarimizda  avlodlar  o‘rtasidagi 
bog‘liqlik  sezilarli  darajada  mustahkam.  Ayol  kishiga  bo‘lgan  munosabatga  oid  hadislarda  ayol  kishi 
bolaligida  otasi  izmida,  yetukligida  eri  izmida  va  keksayganda  o‘g‘li  izmida  bo‘lishi  lozimligining 
ta’kidlanishi ham, ayollarning farzandlari voyaga yetganlaridan so‘ng ham “o‘z holicha” qolmasliklarini 
bildiradi.  Umuman,  o‘zbek  oilalarida  ota-onalar  o‘z  farzandlarini  tarbiyalab  voyaga  yetkazganlaridan 
so‘ng, ularning farzandlari tarbiyasi, ularning taqdiri masalalariga ham bee’tibor bo‘la olmaydilar. 
Mamlakatimizda  milliy  mentalitetimiz  va  asrlar  davomida  saqlanib  kelinayotgan  udumlar  va 
an’analarimizga e’tibor bersak, bizning ajdodlarimiz uchun salomat bo‘lish, sog‘lom turmush tarziga rioya 
qilish azaliy qadriyatlardan biri bo‘lib kelgan. Ajdodlarimiz nasl tozaligiga, orastalik va ozodalikka katta 
ahamiyat  berganlar.  Farzandlariga  zararli  odatlar  bo‘lmasligi  uchun  shu  qadar  oilaviy  udumlar,  rasm-
rusumlar ko‘p bo‘lganki, ular tufayli yigit va qizlar sog‘-salomat nikohga kirganlar, kelin tanlashda ham 
yetti pushtini, nasl-nasabini surishtirish odatga aylangan. 
 Darhaqiqat, barkamol avlodni voyaga yetkazishda sog‘lom oilaviy muhitning ahamiyati beqiyosdir.  
Sog‘lom oilaviy muhit – bu oilani tashkil etuvchi barcha a’zolarning o‘zaro kundalik munosabatlari, 
o‘zaro muomalalari xarakteridan kelib chiqadigan ma’naviy-ruhiy muhit bo‘lib, undagi ustivor qadriyat – 
hamjihatlik, murosa va o‘zaro hurmat, mehr-muruvvat, qo‘llab-quvvatlov, ijobiy tajribaning bir avloddan 
ikkinchisiga ziddiyatlarsiz uzatilishini nazarda tutuvchi fazilatlar, sog‘lom turmush tarzi-qoidalariga barcha 
oila a’zolarining rioya etishlari va kundalik odatga aylantirganliklaridan iboratdir.  
Sog‘lom turmush tarzining eng muhim ko‘rsatkichi – bu oilaning barcha a’zolarida sog‘lom turmush 
malakalari,  o‘z  salomatligiga  nisbatan  mas’uliyat,  g‘amxo‘rlikning  mavjudligi,  turli  zararli  odatlar  – 
chekish,  spirtli  ichimliklar  istimol  qilishga  ruju  qo‘ymaslik,  muntazam  sport  bilan  shug‘ullanish, 
ovqatlanish, kiyinish va muomila madaniyati qoidalariga rioya qilishdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
143