Zamonaviy bоshqаrish nazariyasi

NamMTI, TJABIT kafedrasi. H.O.ABDULLAYEV. “AVTOMATIK 

BOSHQARISH NAZARIYASI”. 2020-2021 O’QUV YILI 

 

7 

 

boshqarishning  umumiy    qonunlarini    va  metodlarini,  ularni      amalga    oshirish  

usullarini  o`rganamiz. 

Avtomatlashtirishda    boshqarish    operatsiyalarining    turli  ko`rinishlariga 

zaruriyat  yuzaga    keladi.    Boshqarish    operatsiyalarining    ko`rinishlaridan  biriga 

berilgan  operatsiyani  boshlash  (ulash),  tugatish  (uzish)   va  bir  operatsiyadan   

boshqasiga    o`tish    (qayta  ulanish)    kiradi.    Bu  ko`rinishdagi  operatsiyalarning  

turlicha    aspektlari  qayta    ulovchi    qurilmalar nazariyasida    va    qisman    jadvallar 

(masalan,  darslar  jadvali) nazariyasida  qaraladi,  bular  boshqa  fanlar  predmetiga 

tegishli.  

Operatsiyalarning    boshqa  guruhi        koordinatalarni    nazorat  qilish    bilan   

bog`liq  bo`lib,    ular    yo`l    qo`yilgan  chegaralardan    chiqib    ketmaganligini  

aniqlashdan iborat. Operatiyalarning  bu  guruhini  avtomatik nazorat nazariyasida 

qaraladi. 

Jarayonni    to`g`ri    va    yuqori    sifatli  olib    borishda    uning    ba’zi 

koordinatalaridan – boshqariladigan koordinayalari – ma’lum  chegaralarda saqlab  

tirilishi    yoki  ma’lum    qonun    bo`yicha  o`zgartirib  turish  zarur.  Shuning    uchun 

boshqarish    operatsiyalarining    uchinchi  guruhini  –  koordinataning    berilgan  

qonunda  o`zgarishini  ta’minlash  bo`yicha  operatsiyalarini    avtomarik  boshqarish 

nazariyasi  (ZBN) da o`rganiladi. 

Nazorat  savollari 

1.  ZBN ning  o`rganish  ob’ekti  nimadan  iborat? 

2.  ZBN  ning   o`rganish  prtdmeti nimadan  iborat? 

3.  Kibernetika deganda  nimani  tushunish  kerak? 

4.  Kibernetikaga  kim  va  qachon  asos  solgan? 

5.  Zamonaviy  boshqarish nazariyasi fanining maqsadi  nimadan  iborat? 

6.  Zamonaviy  boshqarish nazariyasi fanining masalalari  nimalardan  iborat? 

7.  ZBN o`z  masalalarini  yechishda  qanday metoddan  foydalanadi? 

8.  ZBN ni  nima  uchun o`raganiladi? U  Sizga  nima  uchun  kerak? 

9.  Ishlab  chiqarishni  avtomatlashtirishda  zamonaviy  yo`nalishlarni sanab  

bering?  

10. Avtomatik  boshqarish muammosining  mohiyati  nimadan  iborat?