Zamonaviy axborot texnologiyalaridan

afzalliklari. Pedagoglarning yangilangan darsliklarga mos bilim saviyasini 
oshirish
Buxoro viloyat G’ijduvon tuman 
27- umumiy o’rta ta’lim maktab oliy 
toifali boshlang’ich sinf o’qituvchisi 
Fayziyeva Shaxnoza Shukrulloyevna 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada “Milliy dastur asosida ishlab chiqilgan yangi 
talqindagi 1-2-sinf darsliklari va pedagoglarning yangilangan darsliklarga mos bilim 
saviyasini oshirish” haqida fikr yuritiladi. 
Kalit so’zlar:
Innovatsiya,darslik,attestatsiya,malaka,ko’nikma,milliy dastur.
Bugungi kunda maktab va oliy ta’lim tizimidagi an’anaviy va ommaviy 
ko‘rinishdagi ta’lim va tarbiya jarayonlari o‘rniga ta’lim muassasalari rivojlanishida 
o‘ziga xos yangilik bo‘lib innovatsion jarayonlar kirib kelmoqda. Innovatsiya (in-
“lik”, novus-“yangi”) yangilik kiritish, 
yangilik degan ma’noni anglatadi. “Innovatsion ta’lim” deganda odatda o‘quv 
jarayoniga yangi (foydali) elementlar olib kirish tushuniladi. Shuning uchun ta’lim 
tizimida innovatsiya o‘zgartirish bilan bevosita bog‘liq. 
Bunday o‘zgartirishlar ta’lim tizimining: 
maqsadiga; 
mazmuniga; 
metod, texnologiyasiga; 
tashkil etish shakli va boshqaruv tizimiga; 
pedagogik faoliyatdagi o‘ziga xoslik va o‘quv-bilish jarayonini tashkil etishga; 
ta’lim darajalarini nazorat qilish va baholash tizimiga; 
o‘quv-metodik ta’minotiga; 
tarbiyaviy ishlar tizimiga; 
o‘quv reja va o‘quv dasturlariga; 
o‘quvchi va o‘qituvchi faoliyatiga bog’liq. 

---

www.pedagoglar.uz
26-son 1 –to’plam may 2022 
Sahifa: 143 
“Avvallari darsliklar murakkab, akademik tilda yozilardi. Bu o‘quvchini fandan, 
maktabdan bezdirdi” — Respublika ta’lim markazi. Bu markaz tayyorlagan darsliklar 
chindan yangimi?
2021-2022-o‘quv 
yili uchun Respublika ta’lim markazi O‘zbekiston 
Respublikasidagi 1-2-sinf o‘quvchilariga yangi avlod darsliklarini taqdim etdi. 
Mavzulashtirilgan, eski darsliklardan farq qiladigan, tamomila o‘zgartirilgan, turli 
suratlar, illyustratsiyalar bilan boyitilgan va spiralsimon tarzda o‘qitiladigan 
darsliklar o‘quvchilar e’tiboriga havola etildi. Xo‘sh, yangi avlod darsliklari 
mutaxassislar ta’kidlaganidek, butunlay yangimi? 
2020-yilda davlatimiz rahbari Xalq ta’lim vazirligi oldiga tubdan metodikani, 
mazmunni yangilash, yangi avlod darsliklarini yaratish vazifasini qo‘ygan edi. XX 
asr vaqtga asoslangan yoki dalillarni yod olishga yo‘naltirilgan ta’lim bilan o‘ziga 
xos bo‘lgan. Lekin bugungi kunda ta’lim butun dunyoda o‘rganish natijalariga 
asoslangan. Ya’ni o‘quvchi darslikdagi, dasturdagi biror mavzuni o‘rganolmadimi, 
yana o‘sha mavzuni o‘qiydi. Oldingiga o‘xshab soatlarga bo‘lib berilmagan. Ilgari 
o‘quvchi o‘rgansa-o‘rganmasa, keyingisiga o‘tib ketaverardik. Natijada bola 
tushunmagani sayin darsni yomon ko‘ra boshlardi va o‘z-o‘ziga nisbatan bahosi 
pasayib ketardi. Eng katta muammo ham shunda edi. Endi faqat yod olishga emas, 
balki kompetensiyalarga asoslangan, deyilyapti butun dunyoda. O‘quvchi nimanidir 
bilsin va nimanidir qila olsin. Bu shunchaki yod olishga mo‘ljallangan kontent emas, 
darslik va dars ham yod olishga yo‘naltirish emas. 
Sinf xonasida o‘qituvchi emas, o‘quvchi hukmron bo‘ladi. O‘quvchining mustaqil 
faoliyati ko‘proq qo‘llab-quvvatlanadi. O‘qituvchi esa yo‘naltirib turadi. Bu nimaga 
olib keladi? Oxir-oqibat bu o‘quvchining ertaga hayotga ham tayyor bo‘lishiga turtki 
beradi. Ya’ni u sinf xonasida tanqidiy fikrini bildira olsa, ijodiy fikrlasa, jamoa bo‘lib 
ishlashni o‘rgansa, muammoga yechim topolsa, unda to‘g‘ri qaror qabul qilish, yangi 
g‘oyani ilgari surish, fan nuqtai nazaridan dunyoni o‘z ko‘zi bilan anglash 
ko‘nikmalari shakllanadi. Shuningdek, pedagog kadrlar o’rtasida o’tkazilayotgan 
attestatsiya test jarayonlari o’qituvchilarning bilim saviyasini, mahorati va malakasini 

---