Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

 
-
bolaga bilim berishda birdaniga kitobga band qilib quymaslik;
 
-
ta’limda yengildan og’irga borish orqali bilim berish;
 
-
olib boriladigan mashqlar bolalar yoshiga mos bo’lishi;
 
-
o’qitishda jamoa bo’lib maktabda o’qitishga e’tibor berish;
 
-
bilim berishda bolalarning mayli, qiziqishi va qobiliyatini hisobga 
olish;
 
-
o’qitishni jismoniy mashqlar bilan qo’shib olib borish
22
. 
 
Beruniy esa o’quvchiga bilim berishda: 
 
-
o’quvchini zeriktirmaslik;
 
-
bilim berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni o’rgatavermaslik;
 
-
uzviylik, izchillik;
 
-
yangi mavzularni qiziqarli, asosan, ko’rgazmali bayon etish 
kerakligini uqtiradi.
23
 
21
Цитата по книге: Малькова Е. А. Современная школа США – 86.
22
Анталогия педагогической мысли. М., «Педагогика», с. 84 – 86
23
Анталогия педагогической мысли. М., «Педагогика», с. 59 – 63 

---

200 
Ushbu fikrlardan ma’lum bo’ladi-ki, ta’lim jarayoni o’qituvchining 
o’rgatuvchilik faoliyatini va o’quvchilarning maxsus tashkil etilgan bilish 
faoliyagini o’z ichiga oladi. Shu o’rinda bu jarayonlarning tahliliga e’tibor 
qarataylik.
 
Ta’limda o’qituvchining boshqaruvchilik roli o’z kasbining ijtimoiy 
asoslaridan kelib chiqib, ajdodlarning boy tajribasini, insoniyatni asrlar 
davomidagi bilish, mehnat, muloqot, umumiy aloqalar, estetik hamda 
ahloqiy qarashlar jarayonida qo’lga kiritgan yutuqlarini egallashni shart 
qilib qo’yadi. 
 
Bularning 
barchasi 
o’qituvchining 
ta’limiy, 
tarbiyaviy, 
rivojlantiruvchi vazifalarni amalga oshirishda o’z aksini topmog’i lozim. 
Ana shu asosdan kelib chiqib aytish mumkinki, ta’lim jarayonida 
o’qituvchi o’z o’quvchilariga qo’lga kiriitilgan bilimlarni o’rgatadi, o’quv 
faoliyatida ularni malaka va ko’nikmalar bilan qurollantiradi. Shu bilan bir 
paytda u o’quvchilarda dunyoqarash va ahloq normalarini hosil qiladi, 
qiziqish va qobiliyatlarini shakllantiradi, ularning bilish faolligini oshiradi. 
O’qituvchining faoliyati o’quvchi shaxsining maqsadga muvofiq 
shakllanishga katta imkoniyatlar ochib beradi. Yana-da, aniq qilib aytgan-
da, butun o’quv jarayonini rejalashtiradi, ushbu jarayonda o’quvchilar 
bilan birgalikdagi faoliyatni tashkil etadi, o’quvchilarga qiyinchiliklarni 
yengib o’tishda yordam beradi hamda ularning bilimlarini va butun ta’lim 
jarayonini tashxis qiladi. 
 
O’z navbatida o’quvchilarning faoliyati o’quv jarayonida 
o’rganishga, bilim, malaka hamda ko’nikmalarni egallashga, o’zini 
jamiyatda foydali faoliyatga tayyorlashga yo’naltiriladi. Ta’lim jarayonida 
o’quvchilarning faoliyati ko’pqirrali yo’nalgan harakatni ifodalaydi va bu 
harakat bilishga doir vazifalarni hal qilishda ularga katta yordam beradi.