Zamon, makon va boshqa narsalar haqida. Ayzek Azimov

sifatida baholagan edi.  
       
     Umuman  olganda  Ayzek  Azimovning  deyarli  barcha  ilk  ishlari  ilmiy-fantastika 
janriga  taalluqli  bo‘lgan.  Xususan  u,  o‘zga  sayyoralardagi  hayot,  yoki,  fikrlay 
oladigan  robotlar  haqida  ko‘plab  fantastik  hikoyalar  yozgan  edi.  Aytilganidek, 
unning  fantastikasi  ilm-fanning  real  holatiga  tayanib,  ishonarsiz  oldi-qochdi 
sujetlardan holi ekanligi bilan ajralib turar edi. 1939 yilda u o‘zining robotlarga 
bag‘ishlangan  ilk  hikoyalarini  yoza  boshlaydi.  Chunonchi,  «Robbi»  (1939), 
«Yolg‘onchi»  (1941)  asarlari  bilan,  amalda  robot-texnikasi  va  robotshunoslik 
sohalariga  asos  solgan  edi.  Uning  mazkur  asarlardan  boshlab  shakllantirib  borgan 

---

150 
 
fikrlari, robot texnikasi uchun o‘ziga xos qonuniyatlar sifatida yoyila boshlagan. 
Xususan, «Yolg‘onchi» hikoyasi, odam fikrini o‘qiy oladigan robot haqida bo‘lib, u 
zamonaviy yolg‘on detektorlari va sun’iy intellekt sohalari paydo bo‘lmasidan ancha 
avval, ushbu sohalar taraqqiyotidan insoniyat uchun kutilayotgan naf va zarar haqida 
ma’lumotlar bergan edi. Ayzek Azimovni o‘z mamlakati chegaralaridan ham tashqarida, 
butun  dunyoda  katta  shuhrat  qozonishiga  sabab  bo‘lgan  asari  ham  aynan  robotlar 
haqida  bo‘lgan.  «Men-Robot»  deb  nomlangan  ushbu  asar,  undan  avvalgi,  boshqa 
yozuvchilar qalamiga mansub bo‘lgan robotlar haqidagi asarlardan tubdan farq qilib, 
asosan odamzotga qarshi kurashuvchi mexanik maxluqlar haqida hikoya qiluvchi boshqa 
mualliflardan  farqli  o‘laroq,  Azimov  robotlarni  odamzotning  yaqin  yordamchilari, 
og‘irini yengil qiluvchi ko‘makchilari sifatida tasvirlaydi va robot-texnikasi bilan 
shug‘ullanuvchilarga ko‘plab amaliy g‘oyalar ulashadi. Azimov asarlaridagi robotlar, 
aytish mumkinki, ba’zi o‘rinlarda o‘z xo‘jayinlaridan ko‘ra insonparvar va odamiyroq 
bo‘lishadi.  Barchamiz  sevib  tomosha  qilgan  «Ikki  yuz  yoshli  odam»  filmi  ham,