•
Kerakli asboblar, reaktivlar. Termostat, suv hammomi,
shisha voronka, 50 ml ga mo’ljallangan tumshug’i bor
tsilindr, farfor plastinka, 100 ml Erleymeyer konik kolba,
kimyoviy shisha probirka, zamburug’ kukun, kraxmal (1%),
yod (0,3%) kaliy yodidda (3%).
• Zamburug’ mitseliylarini kultivatsiya qilish. Zamburug’
mitseliylari bir nechta komponentli sintetika ozuqa muhitda
rivojlanadi. Tarkibi (Chapek muhiti) quyidagi: saxaroza – 3 g,
NaNO
3
-0,2-0,2 g, KH
2
PO
2
-0,1g, MgSO
4
-0,05g, KCL-0,05g,
FeSO
4
( yoki Fe
2
(SO
4
)
3
)-0,001g, suv bilan 100 ml gacha olib
boriladi (pH-7).
• Zamburug’ mitseliylari massasini olish uchun pix boylagan
narsadan bir parchasini Chapek muhitiga joylashtiriladi ( yoki
Asperguillus
niger)
zamburug’
mitseliyinning
toza
kulturasidan foydalaniladi. 5-6 kundan so’ng muhitning ustida
qo’ziqorinning kuchli qavati rivojlanadi va bundan amilaza
ajratib olinadi.
Zamburug’ mitseliylaridan amilaza preparatini olish
•
Zamburug’ mitseliylari massasini muhitdan
filtrlab olinadi, shishaning ustiga kichik
parchalar bilan joylashtiriladi va 37
0
C
haroratda quritiladi. Quritilgan massani farfor
havonchada kvars qumning 3 marotaba
ko’proq miqdorda yangilanadi. Olingan yupqa
bir meyordagi kukun amilaza olish uchun
mo’ljallangan
Zamburug’ mitseliylaridan amilazaning ta’sirini aniqlash
• Zamburug’ mitseliylaridan olingan preparatning 2 g ni
37
0
C isitilgan suvning 50 ml bilan qo’shiladi, 5 daqiqa
aralashtiriladi va bu haroratda 2 soat to’yinadi. Qattiq
silkitilgandan so’ng qattiq qoldiq filtrlanadi. Filtratda
qo’ziqorin amilazalar kompleksi bor. Probrkaga olingan
filtaratni 5 ml qo’yiladi, 10 ml 1% kraxmal qo’shiladi
va tez silkitiladi. Tez probirkadagi suyuqlikning bir
tomchisini (shisha tayoqcha yordamida) fafor plastinka
ustida yodid kaliy eritmasida tayyorlangan yod
eritmasini 1-2 tomchisi bilan aralashtiriladi. Proba
(namuna ) - to’q ko’k rang hosil qiladi. Probirkani 40
0
C gacha qizdirilgan suv hammomiga joylashtiriladi.
Har 2 daqiqadan so’ng probirkada proba (namuna)
olinib turadi. Kraxmal parchalanishi bilan yodli
probalar har xil rangda bo’ladi; ko’k siyoh rang, qizil
va nihoyasida sariq rang, chunki har xil murakkab
darajadagi dekstirinlar hosil bo’ladi.
• Amilaza
kompleksi
fermentlari
kraxmal
gidrolizini tezlashtiriladi, bu jarayonda xilma-xil
oraliq va oxirgi maxsulotlar paydo bo’ladi.
Qo’ziqorin amilaza preparatida asosan α-
amilazadan tashkil topgan. Kraxmal gidrolizining
darajasi haqidagi tasavvurni yod bilan kraxmal va
dekstrinlarni rangi o’zgarishi bilan ifodalanadi.
Kraxmaldagi amilaza yod bilan ko’k rang beradi,
amilodekstirinlar (molekulyar og’irligi taxminan
~ 10000) –ko’k siyoh rang; eritrodekstrinlar
(molekulyar og’irligi taxminan 4000 dan to
6000)-qizil
g’isht
rang;
arxodekstrinlar
(molekulyar og’irligi taxminan 3700)- deyarli
rang bo’lmaydi va oxirida maltodekstirinlar
(molekulyar og’irligi taxminan 1000)-yod bilan
umuman rang hosil qilmaydi.