Zahiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Mumtozchilik. Uyg’onish davridan keyin vujudga kelgan barokko, mumtozchilik yo’nalishlarida ilgari surilgan estetik g’oyalar va nazariyalar asosan badiiy adabiyot (va shu asosda teatr) bilan chegaralanib qoldi. Bu yo’nalishlarda xususiy san’at turlariga doir nazariyalar ko’p hollarda umumestetik qonun-qoidalarga nisbatan ustuvorlik kasb etdi. SHunga ko’ra, bu davrlar estetik risolalarining mualliflari aksariyat shoirlar, yozuvchilar va dramaturglar bo’ldi. Ayniqsa, buni mumtozchilik yo’nalishida yaqqol ko’rish mumkin. SHu bois mumtozchilik davrini o’rta asrlar tafakkurining intihosi va Yangi davr tafakkurining ibtidosi deb aytish mumkin. Mumtozchilik davri mutafakkirlarini namunaviy vakili sifatida franstuz shoiri Nikola Bualo (1636 – 1711) estetik qarashlarini ko’rib o’tamiz. Ular «Horastiyning «Pizonlarga maktub» («SHe’riyat san’ati») asariga ergashib yaratilgan «SHoirlik san’ati» risolasida she’riy yo’l bilan ifodalangan.
Xullas, mumtozchilik badiiy-estetik jihatdan avvalgi davrlarga nisbatan she’riyatda balandparvozlik, dramada harakastizlik, «g’oyaviy» monologlarning o’rin olishi kabi qusurlari bilan bir qatorda, cherkov qisuviga qarama-qarshi o’laroq, aqliy ustuvorlikni, rastionallikni targ’ib qilishi tufayli estetik tafakkur tarixida o’ziga xos o’rin egallaydi.