Oila vakillari asosan daraxt, bazan butasimon yoki ingichka liana shakldagi osimliklar. Ularning kopchilik turlarining poyasi togri, ustunsimon, bir tekistda yogonlashgan boladi. Ustunsimon poyalari barg izlari va barg qini qoldiqlari bilan qoplangan. Barcha turlari qoshimcha ildiz hosil qiladi. Barglari voyaga etgandan song, patsimon yoki panjasimon shaklga aylanadi. Gullari mayda bir jinsli yoki ikki jinsli. Oila vakillari asosan daraxt, bazan butasimon yoki ingichka liana shakldagi osimliklar. Ularning kopchilik turlarining poyasi togri, ustunsimon, bir tekistda yogonlashgan boladi. Ustunsimon poyalari barg izlari va barg qini qoldiqlari bilan qoplangan. Barcha turlari qoshimcha ildiz hosil qiladi. Barglari voyaga etgandan song, patsimon yoki panjasimon shaklga aylanadi. Gullari mayda bir jinsli yoki ikki jinsli. Gulqorgoni oddiy, uning bargchalari, kopincha 6 ta, 3 ta dan 2 doira bolib joylashgan. Bazan qosh gulqorgonli bolib, kosacha va tojbarglarga ajraladi. Changchilari 6 ta yoki 3 ta, bazilarida esa bir nechta boladi. Urugchisi kopincha 3 ta meva bargchadan hosil bolgan. Hashorat yoki shamol yordamida changlanadi. Mevasi danakcha, xol meva yoki yongoqchadir. Gul formulasi: (ikki jinsli gullar uchun): P3+3 A6,3,9∾G(3),3 Oila vakillari: Kokos palmasi (Cocos nucifera). Poyasi silliq, boyi 30 metrga etib boradi. Barglari patsimon, yovvoyi holda Tinch va Xind okeanlarinning qirgoqlarida va orollarda osadi. Xurmo yoki finik palmasi (Phoenix dactylifera). Bu osimlik Arabistonda, eronda, kichik Osiyoda, Shimoliy Amerikaning janubiy qirgoqlarida koplab ekiladi. Finik palmasining 1000 dan ortiq navlari malum. Yog palmasi (Elaeis gulineensis). Bu osimlik koplab Afrikada ekib ostiriladi. Bu erdan tashgqari Indoneziya va Gvenyada keng tarqalgan. Ahamiyati: Palmalar keltiradigan foydasi jixatidan tropik mamlakatlarning eng qimmatbaxo osimliklaridan hisoblanadi. Kokos palmasining mevasidan ovqatga ishlatiladigan yog olinadi. Danagining pochogidan har hil tugmachalar tayyorlanadi. Poyasi bargi qurilish materiali sifatida ishlatiladi. Finik palmasi mevasi tarkibida 70% qand va oqsil bolib, ovqat sifatida istemol qilinadi. YOg palmasi mevasidan «Palma yogi»deb ataluvchi yog olinadi. U ovqatga va texnikada ishlatiladi. Palmalarning kop turlari manzarali osimlik sifatida ekib ostiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |