Z. T. Rajamurodov, B. M. Bozorov, A. I. Rajabov, D. G‘. Hayitov

Organizmda oqsillarning parchalanishi. Organizmni o’zi uchun xos bo’lgan oqsillar sintezlanishi uchun sarflanmagan aminokislotalar o’zgarishga majbur bo’ladi, uning natijasida azotli moddalar hosil bo’ladi. Bunday o’zgarishlar paytida aminokislotalardan ammiak – NH₃ shaklidagi azot ajraladi. Aminoguruhlar NH₂ shaklida bitta aminokislotadan ajralgan azot ikkinchisiga qo’shilishi mumkin va bunday hollarda organizmga yetishmayotgan aminokislota yuzaga kelishi mumkin. Bunday jarayonlar odatda jigarda, muskullarda va buyraklarda bajariladi. Aminokislotalarning azotsiz qoldiqlari yana o’zgarishda davom etadilar va ulardan karbonat angidrid gazi hamda suv hosil bo’ladi.

Organizmda oqsillarning parchalanishi natijasila hosil bo’lgan ammiak (zaharli modda) jigarda zararsizlantiriladi, va u yerda mochevinaga aylanadi, oxirgisi siydik tarkibida organizmdan chiqariladi.

Organizmda oqsillarning parchalanishining oxirgi mahsulotlari bo’lib faqatgina mochevina hisoblanmasdan, ular qatoriga siydik kislotasi va boshqa azotli moddalar ham kiradi. Ular organizmdan siydik va ter bilan chiqarib yuboriladi.