Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar



Download 7,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet145/252
Sana06.01.2022
Hajmi7,26 Mb.
#322513
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   252
Bog'liq
fayl 1625 20210826

        Hajm  kichrayishi. 
Bu  xususiyat  ko’pchish  xossasining  aksi  bo’lib,  grunt 
namlikni yo’qotganda, ya’ni tarkibidagi suv bug’langanda yoki suv o’simlik orqali 
yutilganda ro’y beradi. Buning natijasida grunt yuzasida tik yoriqlar paydo bo’lib, 
ularning  chuqurligi  gohida  1-2  m  ga  yetadi.  Grunt  namlikni  yo’qotishi  natijasida 
plastiklik  holatidan  yarim  quruq  holatga,  so’ngra  quruq  holatga  o’tadi.  Hajm 
kichrayishi  faqatgina  bog’langan  gruntlarga  xos  xususiyatdir.  Bunda  namlik 
ma’lum  miqdorgacha  kamayadi.  Bu  chegara  hajm  kichrayishi  chegarasi  deb 
ataladi. Bu namlikdan so’ng hajm kichrayishi ro’y bermaydi, lekin suv bug’lanishi 
davom  etishi  mumkin  va  gruntning  og’irligi  kamayadi.  Hajm  kichrayishi  grunt 
tarkibidagi  gilli-kolloidli  zarrachalarning  miqdoriga,  ularning  mineralogik  va 
kimyoviy  tarkibiga,  yirik  donalarning  miqdoriga  bog’liq.  Gilli  gruntlar,  ayniqsa, 
tarkibida  montmorillanit  minerali  bo’lganlarining  hajm  kichrayishi  katta 
ahamiyatga  ega  bo’ladi.  Qumli  gruntlarning  hajm  kichrayishi  juda  kichik  yoki 
butunlay  bo’lmaydi.  Hajm  kichrayishi  natijasida  grunt  zichlanadi,  lekin  unga  suv 
ta’sir  etishi  bilan  ko’pchish  xususiyatiga  ega  bo’ladi.  Hajm  kichrayishi  natijasida 
inshootlar  cho’kishi  mumkin.  Hajm  kichrayishi  namuna  hajmining  kamayishini 
o’lchash orqali aniqlanadi. 

Download 7,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish