Z. Mamadiyarov, A. Norov, O‘. Haydarov

1-jadval 
Bank risklarini boshqarish jarayonining vazifalarini belgilovchi 
bosqichlari 
Bank risklarini 
tahlil qilish va 
baholash. 
Risk miqdorini 
aniqlash. 
Bank risklarini 
boshqarish. 
Bank risklarini 
boshqarish. 
Bank axborot 
manbalari-dan kredit 
risklarini va ular 
o‘rtasidagi bog‘liq-
liklarni o‘rganib 
chiqish hamda ularni 
nazorat qiladigan 
risklarga ajratish 
kerak. 
Riskning miqdoriy 
ko‘rsatkichini 
aniqlash ehtimoliy 
yo‘qotishlar miq-
dorini aniqlashga 
va aktiv boshqa-
rish instrumentlari 
vositasida risk da-
rajasini 
shakllantirishga 
imkoniyat 
yaratadi. 
Boshqariladigan 
risklar va ular-
ning miqdori 
aniqlanganidan 
keyin, kredit 
risklarini bosh-
qarish metodo-
logiyasi va stra-
tegiyasi ishlab 
chiqilishi zarur. 
Risklarni 
boshqarish 
bo‘yicha 
tadbirlar 
natijalari na-
zorat ostida 
bo‘lishi lozim. 
Bank nazorati bo‘yicha Bazel qo‘mitasi 2004-yil iyun oyida 
tijorat banklari kapitali yetarliligini ta’minlash muammosi hamda 
15
“Motivating employees is good business” by Jim Blasingame, “The Small Business Advocate” August 5/2015.

---

69 
ular tomonidan iqtisodiy me’yorlarga rioya qilinishi ustidan 
nazoratni yaxshilash masalalariga bag‘ishlangan yangi yondashuv 
«Kapitalni o‘lchash va kapital standartlarining halqaro konvergen-
siyasi (Bazel III ni) e’lon qildi. Bu talablar uchta komponentga 
asoslanadi:
16
1. Kapital yetarliligiga minimal talab (kredit, operatsion va bo-
zor risklarining baholash jihatlarini aks ettiruvchi tijorat banklari 
kapitali yetarliliga minimal talab). Bundan asosiy maqsad, bank 
regulyativ kapitalining mavjud iqtisodiy risklarga nisbatan 
ta’sirchanlik darajasini yanada aniqlashtirishdan iborat. 
2. Nazorat jarayonlari (joriy nazorat). Bazel qo‘mitasi risklarni 
hisoblashda nafaqat kapitalga nisbatan minimal talablarga rioya 
qilinishini 
tekshirish, 
balki 
tijorat 
banklari 
va 
nazorat 
organlarining tahlil imkoniyatlarini rivojlantirish, xususan, kapital 
yetarliligini ichki baholash metodlari bilan baholashda stress-testni 
yo‘lga qo‘yishni taklif etadi.
3. Bozor dastaklaridan samarali foydalanish (bozor intizomi). 
Bu komponent yuqoridagi ikkita komponentni to‘ldiradi, shuning-
dek, bozor intizomining mustahkamlanishiga imkon yaratadi.