Z. M. Islomov, N. A. Muhamedov, F. A. Sindarova dinshunoslik akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma toshkent «Niso Poligraf»

Sintoiylik. Sintoiylik (shintoiylik ham deyiladi) yaponlarning 
an’anaviy  milliy  dini  bo‘lib,  u  milodiy  VI–VII  asrlarda 
shakllangan. Sintoiylik – «xudo yo‘li» degan ma’noni anglatadi.
Sintoiylik diniga buddaviylikning ta’siri kuchli bo‘lgani tufayli 
IX asrda ikkala din ruhoniylari birgalikda yashash – ryobu-sinto 
(ikki  birlik)  modulini  ishlab  chiqqan.  Shunday  bo‘lsa-da,  ular 
o‘rtasida  raqobat  mavjud  bo‘lgan.  Sintoiylik  ibodatxonalarida 
Buddaga so‘zlarni aytish man qilingan.
Sintoiylik  ta’limotiga  ko‘ra,  mikado  (imperator)  –  osmon 
ruhlarining  davomchisi  sanaladi.  Har  bir  yapon  kishisi  ikkinchi 
darajali ruhlar (kami)ning vorisidir. Yaponlar kamini ajdodlar va 
qahramonlarning  ruhlari  deb  e’tiqod  qiladilar.  Xudojo‘y  yapon 
o‘lgandan  keyin  o‘zining  ham  o‘sha  kamilardan  biri  bo‘lishiga 
ishonadi.
Sintoiylikda  oliy  iloh  tushunchasi  mavjud  emas.  U  ajdodlar 
ruhi  va  tabiatga  sig‘inishga  o‘rgatadi.  Sintoiylikda  umumiy 
hayotiy  rioya  qilinishi  lozim  bo‘lgan  qoidalardan  boshqa  diniy 
urf-odatlar  yo‘q.  Unda  bir  umumiy  ma’naviy  qoida  mavjud 
bo‘lib,  u  ham  bo‘lsa  «Umum  qonunlariga  rioya  qilgan  holda 
Tabiat  qoidalariga  mos  harakat  qil»  degan  qoidadir.  Yaponlar 

---

31
tasavvurida  ular  yaxshilik  va  yomonlik  tushunchalari  tabiatan 

bilganlar.  «Kodziki»  –  sintoiylikning  muqaddas  kitobidir.  Bu 
kitob Yaponiya va yapon xalqini tushunishning kaliti hisoblanadi. 
Unda  ikkita  asosiy  mazmun  mujassam,  qon-qabilaviy  birlik  va 
siyosiy hokimiyat g‘oyasi.
Sintoiylikning 
ta’limotining 
asosini 
– 
imperator 
hokimiyatining  ilohiyligi  to‘g‘risidagi  aqida  tashkil  etadi. 
Imperator (mikado) xudo Amaterasining avlodi hisoblangan.
Sintoiylikning  asosiy  xudolari  –  Amaterasu  (quyosh  xudosi), 
Susano-vo  (bo‘ron  xudosi),  Inari  (guruchli  odam,  dehqonchilik 
homiysi)lardir.
Har yili Yaponiyada ikki marotaba – 30-iyun va 31-dekabrda 
umumxalq  poklanish  tadbirlari  o‘tkaziladi.  Sintoiylikda  eng 
nopok narsa qon hisoblanadi.
Yaponiyaning  ikkinchi  jahon  urushida  yengilishi  bu  dinning 
asoslariga  putur  yetkazdi.  Bugungi  kunda  Yaponiyada  sintoiylik 
dindorlari  an’anaviy  marosimlarni  asosan  uy  sharoitida  ijro  etib 
kelmoqda.