Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Rivojlangan davlatlarda texnologiya fanini tashkil etilishi x,amda rivojlanish
a) Amerika kushma shtatlari ta’lim tizimi
Amerika Kushma shtatlari (AKSH)da ta’lim tizimining tuzilishi kuyidagicha:
bolalar 3 yoshdan 5 yoshgacha tarbiyalanadigan maktabgacha tarbiya muassasalari;
1-8-sinflargacha bulgan boshlangich maktablar (bunday maktablarda 6 yoshdan 13 yoshgacha ukiydilar);
9-12-sinflardan iborat o’rta maktablar (bu maktablarda 14-17 yoshgacha bulgan bolalar ta’lim oladilar). U kuyi va yukori bosqichdan iborat.
Amerika Kushma SHtatlarida navbatdagi ta’lim bosqichi oliy ta’lim bulib, u 2 yoki 4 yil o’qitiladigan kollejlar uamda dorilfununlardir. AKSHda majburiy ta’lim 16 yoshgacha amal qiladi. Bu mamlakatdagi o’quv yurtlari davlat, jamoa tasarrufida, xususiy va diniy muassasalar ixtiyorida bulishi mumkin. Amerikada 3 yoshgacha bulgan bolalar tarbiyasi bilan onalar shugullanadilar, lekin ularga uech kanday imtiyozlar berilmagan. 5 yoshdan esa “Kinder garde” deb ataluvchi tayyorlov muassasalarida ta’lim boshlanadi. Boshlangich maktab 6 yoshdan to 13-15 yoshgacha bulgan bolalarni kamrab oladi. Bu boshlangich maktablarda umumiy savodxonlik va kasbga yunaltirish vazifalari ual etiladi.
Sinfdan-sinfga kuchish o’quvchining uzlashtirganlik darajasiga boglik. Maktablarda texnologiya faniga oid turli xil tugaraklar, uchrashuvlar, shoular va sayoxatlar uyushtiriladi, ammo ularning hammasiga xak tulash lozim. O’rta maktablar kuyi va yukori bosqichlardan iborat. 9-sinfni bitirgan o’quvchilar tanlov

asosida o’rta maktabga kabul kilinadi. O’rta maktablarda turt yunalishda kasb-xunar asoslari berib boriladi (1-slayd).

slayd

Oliy ta’lim 4 asosiy bosqichda amalga oshiriladi.

Kichik mutaxassis (2 yillik kollejlarda amalga oshiriladi).
Bakalavr (4 yillik kollejlarda amalga oshiriladi).
Turt yillik kollej yoki dorilfununni tugatgan 3-bosqichni davom ettirishi mumkin. Bu 1-2 yillik magistr maktabi. 4-bosqich esa doktorantura. Oliy ta’limda ikki yunalish mavjud: 1-ta’limni individuallashtirish;
talabaning mustakil ishlashini amalga oshirish. Bunda o’qituvchi yunaltiruvchi rolini uynaydi. Asosiy maksad talaba intellektini mashk kildirish va mantikiy fikrlashga urgatishdir. Yukoridagilardan kelib chikib xulosa qilish mumkinki, AQSH o’rta maktablarida uz o’quvchilariga uch yunalishda: akademik, kasb-xunar, umumiy yunalishlarda bilim beradi. Ayni ‘aytda o’quvchilarga turt yunalishda: kishlok xujaligi, biznes ta’limi, savdo va sanoat kurilishi buyicha xunar, kasb-kor asoslari urgatiladi. AQSH’da har bir o’quvchiga fanlar buyicha olgan bilimlari jamlangan attestatlar beriladi.