Z islomov, D. Rahimjonov, J. Najmiddinov

DÚNYALÍQ HÁM FANATIK AǴÍMLAR
Barlıq  dinlerde  bar  bolǵan  fanatik  keypiyatındaǵı  ayırım  toparlar 
dúnyalıq  aǵımdı  «ateistlik»,  «dinnen  shıǵıw»  dep  talqılawǵa  háreket  ete-
di. Olardıń aytıwlarına qaraǵanda, dúnyalıq shaxs Jaratqannıń buyrıqların, 
muqaddes  kitaplardı  biykar  etedi.  Usı  sıyaqlı  taypalar  dúnyalıq  ilim-pán, 
mádeniyat hám kórkem ónerdi ulıwma biykar etiwdi, hátteki din kórsetpe-
si  dárejesine  kóteredi.  Tiykarında  bolsa,  taza  diniy  táliymatqa  baylanıslı 
ilim  alıwdıń  hárqanday  túri  sawaplı  ámellerden  bolıp  tabıladı.

---

135
Islam  táliy-
matına qaraǵan-
da,  sálem  beriw 
hám  álik  alıw 
úlken  sawaplı 
ámellerden 
esaplanadı. 
Hádiste  son-
day  delingen: 
«Sálem»  Alla- 
nıń  jerdegi 
ismlerinen  biri. 
Bir-birewińiz 
benen  sálemlesip 
júrińler» 
delingen. 
Hádis
Din  atınan  jawızlıqtı  tarqatıwǵa  mısal  sıpatın-
da  Orta  ásirlerde  Evropadaǵı  inkviziciya  sudların-
da  shirkew  atınan  ilim-pán  tarawlarında  jańalıqlardı 
ashqan  oylap  tabıwshılardıń  túrli  jazalarǵa  tartılıwın, 
alımlardıń  quwdalanıwın  keltiriw  múmkin.  Basqa 
dinler  arasında  da  bunday  jaǵdaylar  kórinedi.
Mámleketimiz  xalqınıń  derlik  90  payızı  sıyına-
tuǵın  islam  dininde  dúnyalıq  hám  diniy  shegara-
ları  belgilenbegen.  Islam  táliymatına  qaraǵanda, 
insanlardıń  dini,  janı,  aqılı  hám  malına  payda  kel-
tiretuǵın  hárqanday  ámel  diniy  tárepten  de  ma-
qullanǵan,  sawaplı  is  bolıp  esaplanadı.  Máselen, 
adamlardıń  awırın  jeńil  etiw  maqsetinde  texnikalıq 
qurallardı, medicinalıq yamasa  ximiyalıq elementler-
di  oylap  tabıw,  diyqanshılıqta  jańa  usıllardı  qollanıw 
sıyaqlı isler ushın da adam eki dúnyada húrmet hám 
sıylıqlar aladı. Sonday-aq insanlardıń zıyanına xızmet 
etetuǵın,  ǵárezli  maqsetlerde  oylap  tabıwlardı  ámelge 
asırıw  gúna  bolıp  tabıladı.
Bul principlerge tiykarlanǵan jaǵdayda orta asirlerde 
islam  áleminen  pánlerdiń  barlıq  tarawları  boyınsha 
jetik,  belgili  ulamalar  jetisip  shıqqan.  Din  alımları 
da  olardı  «wáliylik»  yaki  dinbuzarlıqta  ayıplamaǵan.