Z ibodullayev

agnoziyasi — harflarni tanimaslik (o ‘zi yozganlarini ham);  5) ranglar
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

agnoziyasi — ranglarni to ‘g‘ri ajrata olmaslik, tanimaslik;  6) simultan 
agnoziya  — bem or obyektning  ba’zi  qismlarini  taniydi  xolos,  biroq 
obyektni to ‘laligicha tariimaydi (bilmaydi). Sim ultan agnoziya Balint 
sindrom i  deb  ham  ataladi.
Endi  ko‘ruv  agnoziyalarining  klinik  m anzarasi  bilan  tanishib 
chiqamiz.
Narsalar agnoziyasi — agnoziyaning keng tarqalgan turidir.  Bunda 
bem or obyektni  go‘yoki  ko‘radi,  hatto  uning  b a ’zi  belgilarini  aytib 
ham   beradi,  lekin  nomini  ayta  olmaydi.  M asalan,  bemorga  qalam 
ko‘rsatilsa,  u  yozish  va  chizish  uchun  ishlatilishini  biladi,  biroq 
«bu  qalam»  deb  ayta  olmaydi,  chunki  tanim aydi.  Agar  narsalar 
bir-biriga  qalashtirib  tashlansa,  ularning  no m in i  aytish  yanada 
qiyinlashadi.  M asalan,  qaychi,  pichoq,  bolg‘acha,  qoshiqlarni  (yoki 
ularning tasvirlarini)  bir-biriga qalashtirib tashlab,  ularni birin-ketin 
topish so‘ralsa, bem or bu ishni bajara olmaydi.  U  faqat turli tomonga 
ketgan  chiziqlami  ko‘radi,  xolos.  Bu usulni  Poppelreyter  1917-yili 
taklif qilgan.  Shunisi e ’tiborliki, bem or narsalarga qarab ularni chizib 
beradi,  lekin  o ‘sha  o ‘zi  chizgan  narsalarning  nom ini  aytib  bera 
olm aydi,  ya’ni  tanimaydi.
Yuz  agnoziyasi  (prozopagnoziya).  Aytib  o ‘tganim izdek,  agno- 
ziyaning  bu  turida  bem or  aw al  o ‘ziga  tanish  b o ‘lgan  chehralarni 
tanimaydi.  Bu  bem orlar  narsalarni  tanishi  m um kin.  U lar  yuzda 
joylashgan  burun,  qosh,  ko‘z  va  quloqlarning  nom ini  aytib  berishi 
m um kin,  lekin  bu  odam   kimligini  aytib  bera  olmaydi,  ular  hatto 
xotinini,  bola-chaqalarini,  davolovchi  vrachni  ham   tanishmaydi. 
Shu  bilan  birga  aw al  tanish  odam larni,  yaqinlarining,  m ashhur 
kishilaming  suratlarini  ham   tanishmaydi.  O g‘ir  holatlarda  bem or 
hatto oynadagi o ‘z aksini yoki suratini ham  tanim aydi.  Shuningdek, 
bem or  ayol  va  erkak  betining  farqiga  borm aydi,  ularning  taxminiy 
yoshini  chalkashtirib  yuboradi.  Bu  bem orlar  odam larni  ovozidan, 
kiyim idan, yurishidan tanib  olishlari  m um kin.  B a’zan  tanib olish- 
da  tanish-bilishlarining  soch  tuzilishi,  yuzidagi  hollari,  ko‘zoynak 
taqishi kabi ortiqcha belgilar yordam  beradi. Agar doim o ko‘zoynak 
taqib  yuradigan  tanishi  ko ‘zoynagini  taqm ay  ko'rinsa,  bem or  uni 
tanim ay  qoladi.  B a’zan  bunday  bem orlarga  sochi  kalta  ayol  erkak 
kishidek ko‘rinadi.
Yuz agnoziyasi nisbatan kam uchraydi va ko‘pincha agnoziyaning 
boshqa turlari bilan birga kuzatiladi.  Yuz agnoziyasi  bosh  miyaning 
orqa-ensa sohalari zararlanganda kuzatiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---