Z ibodullayev

15.2.  Giyohvandlikda  bemorlar  psixologiyasi
Giyohvandlikning  kelib  chiqish  sabablari.  XV1II-X1X  asrlarda 
giyohvand  m oddalar  (narkotiklar)  ning  inson  organizmiga  o ‘ta 
salbiy  ta’siri  e’tiborga  olinmasdi  va  hatto  ularning  ijobiy ta ’siri  bor 
degan  fikrlar  mavjud  edi.  Dorivor  o ‘simliklarni  qayta  ishlash  va 
faolroq  moddalarni olish texnologiyasi rivojlana borgan sari, giyoh­
vand  moddalarning organizmga b o ‘lgan zararli ta ’sirini  mukammal 
o ‘rganish  ham  rivojlana  boshladi.  Giyohvand  moddalarni  iste’mol 
qiluvchilar  va  shu  sababli  rivojlangan  og‘ir  kasalliklar  soni  tobora 
ortib bordi.  Giyohvandlik ijtimoiy muammoga aylandi.
Giyohvand moddalarning aholi orasida keng tarqalishining sabablari 
bir  qator  bo'lib,  ular  orasida  psixologik  omillar  ham  alohida  o ‘rin 
kasb  etadi.  Giyohvandlikka berilishning sabablari juda  ko‘pdir.  U lar 
ichida ruhiy-hissiy zo‘riqishlar ham yetuk omillardan biri hisoblanadi. 
Ayniqsa,  ruhiy-hissiy zo‘riqishlardan so‘ng “psixologik vakuum”  ning 
paydo bo‘lishi, oiladagi  nosog‘lom  muhit, salbiy hissiyotlarga berilish, 
kayflyatni  dori  orqali  ko‘tarishga  intilish  shular jumlasidandir.
Ma’lumki, giyohvandlikka ruju qo‘yish, asosan, o ‘smirlik davridan 
boshlanadi  va  bunda  oiladagi  noto‘g‘ri  tarbiya  eng  kuchli  salbiy 
omillardan biridir.  O ta-ona tomonidan bolalarga ko‘rsatilgan  haddan 
tashqari g‘am xo‘rlik yoki bo'lm asa,  bolaning yetarli darajada  m ehr- 
oqibatsiz tarbiyalanishi,  o ‘ta darajada qattiqqo‘llik bolaning jam iyat 
talablariga  javob  beradigan  sog'lom   shaxs  bo‘lib  rivojlanishiga 
to ‘sqinlik  qiladi.  0 ‘sm irlar  uydan  bezib  ko'chadan  m ehr  izlay 
boshlashadi  va  giyohvand  moddalar  tarqatuvchilar  qo‘liga  tushib 
qoladi.  Ularning o ‘zi ham  keyinchalik giyohvand moddalarni qabul 
qila  boshlashadi,  bu  moddalarga jismoniy va  ruhiy qaramlik  paydo 
b o ‘ladi.  Albatta,  giyohvandlikda  ruhiy  moyillikdan  tashqari,  bosh
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

miyada turli darajada ifodalangan metabolik buzilishlar ro‘y beradi- 
ki,  bu haqida maxsus adabiyotlarda batafsil  m a’lum otlar keltirilgan.