Z ibodullayev

giperaktiv  sindrom  diagnozi  qo'yiladi.
n  Г Oila a’zolarining bunday bolalar bilan to ‘g‘ri munosabatda bo‘lishi 
juda katta aham iyatga ega.  G iperaktiv  boladagi  ortiqcha impulsiv 
harakatlarni  pasaytirish va ularni bir maromga keltirish ota-onadan 
sabr-m atonatni,  sobitqadamlikni  talab  qiladi.  Ularning  tarbiyasida 
bir tom ondan keraksiz qattiqqo'llikni,  ikkinchi tom ondan esa ortiq­
cha rahmdillikni kamaytirish kerak.  Chunki o ‘ta qattiqqo‘llik bolani 
battar qaysar va o ‘jar qilib qo'ysa, o ‘ta rahmdillik undagi yig'loqilikni 
va erkalikni kuchaytiradi.  Bolani hadeb urib-so‘kaverish unda butun 
umrga og‘ir ruhiy jarohatlar qoldiradi.  Bolaga qo‘yilgan talab uning 
yoshiga  mos  bo'lishi  kerak.  U ndan  o ‘zi  bajara  olmaydigan  ishlarni 
talab qilmaslik kerak.  Bolani qanday tarbiyalash kerakligi to ‘g‘risidagi 
bahslar uning yonida olib borilmasligi kerak. Tarbiya faqat tanbehdan 
iborat  bo‘lmas]igi  va  boladagi  har  bir  kamchilik  unga  yotig‘i  bilan 
tushuntirilishi  zarur.
Psixolog ota-onagagiperaktiv  bolani davolash  uzoq vaqt davom 
etishini  tushuntirishi  va  aniq  ko'rsatm alar  berishi  zarur.  Bolaning 
xulq-atvoridagi  o'zgarishlarni  faqat  so‘zlar bilan  emas,  balki  uning 
fikrini  chalg'ituvchi  ishlar  bilan  davolash  o ‘ta  muhimdir.  Buning 
uchun bola turli to‘garaklarga va sportning o‘zi xohlagan turiga (suzish,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

gimnastika,  tennis,  futbol  va  h.k)  qatnashi  lozim.  Sport  bolaning 
xulq-atvoriga keskin ijobiy ta ’sir ko‘rsatadi.  Bolani sportga berishdan 
oldin  uni  tibbiy k o ‘rikdan  o ‘tkazish  va  aniqlangan  kasalliklarni  o ‘z 
vaqtida davolash  zarur. Chunki  ko‘p  hollarda giperaktiv  sindrom  
boladagi bosh miya kasalliklari va turli surunkali infeksiyalar (tonzillit, 
gaymorit, otit va h.k) asorati ham bo‘ladi.  Nevrolog olimlar boladagi 
giperaktiv  sindromning  asl  sababi  bosh  miya b a ’zi  to ‘qim alarining 
tug‘m a  yetishmovchiligi  va  notekis  rivojlanishi  (sababli)  deb  ham  
qaramoqdalar.  Bunday  paytlarda,  odatda,  miyaning  m inim al  dis- 
funksiyasi  diagnozi  qo‘yiladi.  Ammo  psixologlar  bu  fikmi  inkor qil- 
magan holdagiperaktiv  sindromning asl  sabablaridan yana biri,  no- 
to ‘g‘ri tarbiyadir,  deyishadi.  Psixologlar og‘ir nevrologik va somatik ka­
salliklar  bilan xastalangan,  lekin giperaktiv  sindrom aniqlanmagan bo- 
lalami bunga misol qilib ko‘rsatishadi.  Demak, tibbiy tom ondan sog‘- 
lombo'lganbolalardahamgiperaktiv  sindromniko‘p  kuzatish  mumkin.