Z ibodullayev

32-rasm.  Odam  organizmida  (oshqozon-ichak  sistemasida)  suyuqlikning
dinamikasi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Keyingi paytlarda «ichaklarni turli xil shlaklardan tozalaydigan» 
dorivor vositalar, ya’ni «ovqatga qo‘shim cha vositalar» ko‘p reklam a 
qilinmoqda.  Ularning  ko‘pchiligi  foydali  b o ‘lib,  tarkibi  ichak  fao- 
liyatini  yaxshilovchi,  organizm  tonusini  oshiruvchi  m oddalar  va 
vitaminlarga boy. U lar chiroyli idishlarda ishlab chiqariladi va shunga 
loyiq etiketkalar yopishtiriladi.  Bunday idishdagi dorilar albatta inson 
psixologiyasiga  ijobiy  ta’sir  ko'rsatadi.  Lekin  bunday  vositalarni 
iste’mol  qilishdan  oldin vrach bilan,  albatta,  maslahatlashish  zarur.
1997  yili  «Trud»  gazetasida  «Xorij  dorilari  biznikidan  nimasi 
bilan afzal» nomli maqola chop qilindi.  U nda jurnalistning savollariga 
klinik  farmakolog,  professor javob  beradi.  U  tana  haroratini  tushi- 
ruvchi va og‘riq qoldiruvchi dorilar haqida shunday deydi:  «Bu yaqin 
orada  tez  og‘riq  qoldiradigan  va  tana  haroratini  tushiradigan  vosita 
hali  kashf  qilingani  yo‘q.  Hamm asi  b undan  yuz  yil  oldin  kashf 
qilingan  aspirinning  o ‘zginasidir,  faqat  ular  shakli,  rangi  va  ularga 
qo‘shilgan xushbo'y hid taratuvchi b o ‘yoqlari  bilan bir-biridan farq 
qiladi».  U  intervyusini  quyidagi  so‘zlar  bilan  tugallaydi:  «aspirinni 
10 so‘mga yoki  1000 so'mga sotib olish — bu albatta bemorga havola».
Bemorlarni davolashda juda ehtiyot bo‘lish kerak.  Ularga «sizning 
qabziyatingiz  jahlingiz  tez  chiqishidan,  k o ‘p  ruhiy  ezilishlarin- 
gizdan,  m ana bu tinchlantiradigan  dorini  ichsangiz tuzalib  ketasiz» 
degan  bilan ish  oson  kechmaydi.  Bu yerda platseboterapiya usulini 
qo‘llashga to ‘g‘ri keladi.  Bizga bir bem or kishi  murojaat qilib:  «M eni 
doim o  qabziyat  bezovta  qiladi,  aw al  terapevtlarda  davolandim , 
ichaklaringni  «shamollatibsan»  deyishdi.  «Shamollashga»  qarshi 
davolandim, ozgina foyda berdi,  keyin yana qabziyat davom etaverdi. 
Jahlim tez-tez chiqadigan b o ‘lib qoldi.  N evropatologga yuborishdi, 
u  ham masi  asabdan  deb tinchlantiruvchi  dorilar buyurdi va  tuzalib 
ketishimga ishontirdi.  Biroq,  qabziyat davom  etayapti,  endi qornim - 
ning pasti ham og‘riydigan va tinchlantiruvchi dori  ichmasam,  uxlay 
olmaydigan  bo‘lib  qoldim»,  deb  shikoyat  qildi.
Biz  bemorning  psixonevrologik  statusini  o ‘rganib  chiqib,  haqi- 
qatan  ham   uning  dardi  og‘ir  emas  ekanligini,  faqat  doktorlardan 
va  dorilardan  shifo  izlayverm asdan,  uning  o ‘zi  ham   davolash 
jarayonida faol ishtirok etishi zarurligini uqtirdik.  Davolash jarayoni 
bir oyga cho'zilishi mumkinligini ham  aytdik.  Bir hafta ichida unga 
uchta  antiqa  dori  tayyorlab  berishim izni,  uning  bittasini  ichishi, 
ikkinchisini  qomining pastki qismiga surishi va uchinchisini  har kun 
kechasi issiq vannaga tashlab, bir soat  m obaynida b o ‘ynigacha suvga
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ch o ‘milib  yotishi  zarurligini  tayinladik.  Bu  muolajalar  bir  kunda 
bir  m ahal,  faqat  kechasi  qilinishi  zarurligi  aytilib,  aniq  bir  soat 
belgilandi.  Tayyorlab  berilgan  dorilarimizning  uchalasi  ham   suyuq 
bo‘lib,  tarkibida  tinchlantiruvchi,  ichni  suruvchi  vositalar  bor  edi. 
Bem or  spirtli  ichimliklarni  ham  iste’mol  qilardi,  bu  odatidan  voz 
kechm asa,  unga  hech  qaysi  doktor  va  hech  qaysi  dori  yordam 
bermasligi uqtirildi.  Bemorga psixoterapiya,  platseboterapiya m uola­
jalari  ham  o'tkazilib,  ijobiy  natijaga  erishildi.