Óz betinshe jumíSÍ Tema: Miymanxana maǵlıwmatlar bazasın mysql arqalı jaratıw

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI
MUHAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍ TASHKENT INFORMACIYALIQ TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NÓKIS FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI

"Kompyuter injiniringi" baǵdarı

3001-20 topar sırtqı tálim studenti
Sabirova Gozzaldıń
Maǵlıwmatlar bazası páninen





ÓZ BETINSHE JUMÍSÍ


Tema: Miymanxana maǵlıwmatlar bazasın mysql arqalı jaratıw
Tapsırǵan: Sabirova Gozzal

Qabıllaǵan: Risnazarov Ańsat

Nókis-2022

Tema: Miymanxana maǵlıwmatlar bazasın mysql arqalı jaratıw


Joba :

1. 
   Mysql maǵlıwmatlar bazası haqqında
   
2. 
   PhpMyAdmin dástúri menen tanısıw
   
3. 
   Miymanxana maǵlıwmatlar bazası
   

1. 
   Mysql maǵlıwmatlar bazası haqqında
   

Relyatzional maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sisteması. Túrli operatsion sistemalarda qollanıwǵa maslastırılǵan Open-Source-ónim bolıp, kópshilik dinamikalıq web-betler ushın tiykar esaplanadı. MySQL Shvetsiya daǵı MySQL AB firması tárepinde jaratılǵan bolıp, 2008-jıldıń fevralında Sun Microsystems tárepinde satıp alınǵan. Endlikda programma kodın jaratisgda bul firma juwapker. MySQL Server ashıq, yaǵniy mut programmalıq támiynat bolıp, General Public License qorǵawında bolıp tabıladı.
MySQL AB/Sun firması programma kodına avtorlıq huqıqına egaligi sebepli, bul programmalıq támiynattıń kommerzial túri de bar. MySQL atınıńń kelip shıǵıwı anıq emes. 1996 -jıldan beri kóplegen biblioteka hám tool (qural ) lar atı aldında My prefiksi qóyıla baslanǵan. Birpara maǵlıwmatlarǵa kóre bolsa firmanı shólkemlestirgenlerden biri esaplanıwshı Monty Wideniusning qızı atınan hám SQL, yaǵnıy Structured Query Language (Strukturalıq sorawlar tili) birikpesinen shólkemlesken. Unix, MacOS X hám Linixdan tısqarı, MySQL Windows, OS/2 hám i5/OS (aldınǵı OS/400) ushın da maslastırılǵan. Windows ushın bolsa geyde ayırım shekleniwler ushraydı.
MySQl kóbinese web-servis ushın maǵlıwmatlardı saqlawda qollanıladı, webserver Apache hám PHP menen birgelikte isletiledi. MySQL házirde 6. 000. 000 den artıq paydalanıwshılar hám kúnine 35. 000 den artıq download etiletuǵın dúnyanıg eń ataqlı maǵlıwmatlardı basqarıw sisteması bolıp tabıladı.
MySQL — bul eń ataqlı hám júdá kóp paydalaniletuǵın maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sisteması (MBBT) esaplanadı. Bul sistema kútá úlken maǵlıwmatlar menen islew ushın jaratılmaǵan, kerisinshe azmaz kishi kólem degi bazalar menen úlken tezlikte islew ushın jaratılǵan. Onıń tiykarǵı islew sheńberi, saytlar esaplanadı. Házirgi kúnde júdá kóp sayt hám bloklardıń maǵlıwmatları naǵız ózi MBBT saqlanadı.
Daslep, maǵlıwmatlar saqlaw ushın programmistler fayllardan paydalanıwǵan, yaǵnıy fayl ashılıp kerekli maǵlıwmatlar ol jerge saqlanıp, kerekli waqıtta shaqırıp isletilingen. Keyinirek fayllardan waz keshilib (qolaysızlıqlar júzege kelgen, yaǵnıy fayldı ashıw, oqıw, jabıw,.. kóp waqtın alıp qoyǵan, ondan qıdırıw, qullası júdá kóp), maǵlıwmatlar bazasına ótilgen. Bazada sayt daǵı maqalalar, sayt paydalanıwshıları haqqındaǵı maǵlıwmatlar, sayt kontentlari, qaldırilgan kommentariyalar, soraw -juwaplar, esaplaǵısh nátiyjeleri hám soǵan uqsas júdá kóp maǵlıwmatlar saqlanadı. MySQL sonday maǵlıwmatlardı ózinde saqlaydı.
MySQL — kútá úlken tezlikte isleytuǵın hám qolay esaplanadı. Bul sistemada islew júdá jón jáne onı úyreniw qıyınshılıq payda etpeydi.

MySQL sisteması tcx kompaniyası tárepinen, maǵlıwmatlardı tez qayta islew ushın kárxana kóleminde isletiwge jaratılǵan. Keyinirek keń tarqalıp, saytlardıń tiykarǵı bazası retinde yoyildi.

Sorawlar SQL tili arqalı ámelge asıriladı. Bul MBBT relyatsion maǵlıwmatlar baza esaplanadı. Bul degeni baza kesteler, kesteler bolsa ústinlerden shólkemlesken bolıp tabıladı.
MySQL MBBTi 2 qıylı túrdegi litsenziyaǵa iye. Birinshisi mut, yaǵnıy MYSQLni kóshirip alıw hám isletiw hesh qanday ǵárejet talap etpeydi hám GPL (GNU Public Licenseb, GNU) litsenziyasına tiykarlanadı. Ekinshi túri, GPL shártiga kóre, eger siz MySQL kodların qandayda bir programmasıńızde isletsangiz, bul programmasıńız da GPL (mut ) bolıwı kerek. Bul bolsa programmistke tuwrı kelmeydi. Sol sebepli, bul programmasıńızdı pullıq etiwińiz ushın MySQL pullıq litsenziyasın satıp alıwıńız kerek.
MySQL logotipi delfin esaplanadı. Bul delfinni atı «Sakila»bolıp tabıladı. Bul logotipti OpenSource dúziwshilerinen biri Ambrose Twebaze ga tiyisli bolıp tabıladı.

MySQL júdá kóp operatsion sistemalar menen isley aladı. Bulardıń jazatuǵın bolsam : AIX, BSDi, FreeBSD, HP-UX, Linux, Mac OS X, NetBSD, OpenBSD, OS/2 Warp, SGI IRIX, Solaris, SunOS, UnixWare, Windows 95, Windows 98, Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows Server 2000, Windows vista, Windows 7, …

MySQL shved kárxanası MySQl AB ga tiyisli bolǵan, keyinirek SUN firması MySQL ni ozıniki etip alǵan. Bir neshe jıl aldın bolsa, náhán kárxanalardan biri Oracle, SUN firmasın satıp aldı hám házirde MySQL Oracle firması ónimi retinde shıǵıp kelip atır. Bul bir esapta Microsoft SQL Server ge úlken básekiles ekenligin ańlatadı.

MySQL bir neshe serverlerdiń bir bólegi esaplanadı. Mısal ushın, WAMP, AppServ, LAMP, Denwer, … Kliyentlar MySQL serverine málim bir kitapxanalar arqalı jalǵanadı. MySQL ga tómendegi programmalastırıw tilleri ulanib islewi múmkin: Delphi, C, C++, Java, Perl, Php, Python, Ruby hám basqalar.

MySQL bul — krossplatformali programma esaplanadı, yaǵnıy birdey tipga iye bolǵan (islew texnologiyası birdey), lekin ornatiluvchi faylları azmaz basqasha bolıp tabıladı. Házirde mysql Oracle firması tárepinen islep shıǵarılıp atır, aldın Sun firmasına tiyisli bolǵan. Sol sebepli MySQL 4 talqini MySQL 5 talqinidan parıq etedi. Házirde (maqala jazılıwında ) eń sońǵı talqini 5. 6. 14 bolıp tabıladı.
Keliń endi, talqinlar neni ańlatıwın bilip alamız. Hár bir programma, málim bir sanlar tiykarında talqinlarga ajratıladı. Programma atı ózgermeydi, tek sanlar ózgerip, programmanıń jańa yamasa eskiligini ajıratıp turadı. Jańa yamasa eskiligi, programmanıń dárejesin belgileydi, yaǵnıy jańa programma eskisiga qaraǵanda jańa qırları bar ekenligin ańlatadı. MySQL programması da hámme programmalar sıyaqlı óz talqiniga iye (5. 6. 14). Sonday eken birinshi nomer tiykarǵı nomer dep ataladı. Biziń jaǵdayda bul 5 nomeri. Bul nomer kamdan kem ózgeredi, tek ǵana programmanıń hasası ózgerse ózgeredi. Keyingi nomer 6, bul nomer tiykarǵı nomerge járdemshi nomer esaplanadı hám tiykarǵı nomerge qaraǵanda tezirek ózgeredi.
Bunıń ózgeriwi, programmanıń islew texnologiyası azmaz ózgeriwi nátiyjesinde júz boladı. Keyingi nomer build dep ataladı. Biziń jaǵdayda bul 14 nomer. Programma islewinde qandayda bir kemshilik (bug) payda bolsa, programmistler tezde sol kemshilik (bug) ni joytıwadı hám nomerdi keyingisine ózgertirip qoyıwadı. Bunnan kórinip turıptı, olda bul nomer tez ózgeredi. Bul ózgertiw programmistler tilinde Patch dep ataladı. Óz tájiriybemdan kelip shıǵıp pikir bildirsam, hár bir jańa chiqgan Patch, eski kemshiliklerdi jónge salıw etip, jańasın payda etedi.
MySQL tiykarınan 2 túrge bólinedi.