Óz betinshe júmisi tema: "Terorrizmge qarsı gúres" nızam bántlerin úyreniw Kafedra baslıq: f-m I. d.,doc. A. Kamalov Qabılladı: f-m I. k.,doc. B. Avezov Tapsırdı: I. Aralova Tema

Mámleket organları terorrizmge qarsı gúresiw tarawındaǵı vakalatları:
8-nızam. Terrorizmge qarsı gúres boyınsha mámleket shólkemleri
9 -nızam. Ózbekstan Respublikası Mámleket qawipsizlik xızmetiniń terrorizmge qarsı gúres salasındaǵı kepillikleri
10-nızam. Ózbekstan Respublikası Ishki jumıslar ministrliginiń terrorizmga qarsı gúres salasındaǵı kepillikleri
11-nızam Ózbekstan Respublikasınıń 2004-jıl 30 -apreldegi 621-II-san Nızamına muwapıq shıǵarıp taslanǵan-Ózbekstan Respublikası nızam hújjetleri kompleksi
12-nızam. Ózbekstan Respublikası Mámleket bajıxana komitetiniń terrorizmga qarsı gúres salasındaǵı kepillikleri
13-nızam. Ózbekstan Respublikası Qorǵaw ministrliginiń terrorizmge qarsı gúres salasındaǵı kepillikleri
14-nızam. Ózbekstan Respublikası Ayrıqsha jaǵdaylar ministrliginiń terrorizmge qarsı gúres salasındaǵı kepillikleri
Terrorshilikke qarshı operatsiyasınıń o'tkiziliwi.
15-nızam. Terrorshilik háreketine shek qoyıw
16 -nızam. Terrorshilikke qarsı operatsiyaǵa basshılıq qılıw jáne onı basqarıw
17-nızam. Terrorshilar menen ózara kelisiwler alıp barıw
18-nızam. Terrorshilikke qarsı operatsiya ótkeriletuǵın zonanıń shegaraları
Solay etip búl qatarlardı 31-nızamǵa shekem alıp barıwımızǵa boladı. Terrorizm (lotin: «qo'rqitish», «vahimaga salıw») - xalıqtıń keń qatlamlarında hawlıǵıw hám qáweter oyatıw, jámiyette biyqararlıq keltirip shıǵarıw arqalı mámleket hákimiyatın iyelew maqsetine qaratılǵan jınayatlı iskerlik bolıp tabıladı. Musulman mámleketlerinde terrorchi awqamlar ǵalabalıq bóle almaǵanı ushın xalıqtıń keń qatlamları atınan háreket qılıw tásirlerin oyatıw maqsetinde diniy uranlardan nıqap 12 retinde paydalanadılar. Házirgi dáwirde ol global kólem kásip etip, xalıq aralıq terrorizm formasın aldı. Xalıq aralıq terrorizm túsinigi mámleketlikler, xalıq aralıq shólkemler, siyasiy partiya hám háreketlerdi biyqararlastırıwǵa qaratılǵan siyasiy qo'poruvchilik iskerligin ańlatadı. Ol salmaqli jınayatlardan bolıp, uzaq dawam etken processlerdiń tuwındı esaplanadı. Xalıq aralıq terrorizm fenomeni ásirese, XX ásir baslarında háwij ala basladı, yaǵnıy xalıq aralıq terrorizmga qarsı gúresde mámleketlikleraro sherikliktiń jolǵa qoyılıwı ótken ásirdiń 30 -jıllarından baslanǵan. Ózbekstan Respublikasında "Terrorizmge qarsı gúres haqqındaǵı" arnawlı nızam qabıllandı (2000-jıl 15 dekabr). Bul nızamda terrorizm - siyasiy, diniy, ideologiyalıq hám basqa maqsetlerge erisiw ushın shaxstıń turmısı, sawlıgına qáwip tuwdıratuǵın, buyım-múlk hám basqa ob'yektlarning joq etiliwi (ziyanlantirilishi) qáwpin keltirip shıǵarıwshı hám de mámleketti, xalıq aralıq shólkemdi, fizikalıq yamasa yuridikalıq shaxstı qandaydabir háreketler júz etiwge yamasa júz etiwden tiyilishga májbúrlewge, xalıq aralıq munasábetlerdi quramalılastırıwǵa, mámlekettiń suverenitetti, aymaqlıq pútinligin buzıwǵa, qawipsizligine ziyan jetkiziwge, qurallı waqıyalar shıǵarıwdı gózlep ǵıybatshılıqlar etiwge, xalıqtı qorqıtıwǵa, sociallıq-siyasiy jaǵdaynı biyqararlastırıwǵa qaratılǵan, Ózbekstan Respublikasınıń JKda juwapkerlik názerde tutılǵan zorlıq, zorlıq isletiw menen qorqıtıw yamasa basqa jınayatlı qılmıslar dep tariyplanadi. Nızamda mámleket shólkemleriniń Terrorizmga qarsı gúres salasındaǵı kepillikleri, terrorchilikka qarsı operatsiyanıń ótkeriliwi, terrorchilik háreketi áqibetinde jetkizilgen záleldi oraw hám jábirlengen adamlardıń social reabilitatsiyasi sıyaqlı máseleler huqıqıy tiykarlab berilgen. Ózbekstan Respublikasınıń JKga kóre, terrorchilik háreketlerin tayarlaw hám júz etiw, bunday iskerlikte qatnasıw jetip atırǵan shaxslarǵa tikkeley yamasa tikkeley bolmaǵan hár qanday aqsha -qurallar hám resurslar beriw yamasa jıynawǵa, basqa xismatlar kórsetiwge qaratılǵan háreket 8 jıldan 10 jılǵa shekem azatlıqtan juda qılıw menen jazalanadı. Terrorchilik háreketi adam óliwine, basqa salmaqli aqıbetlerdiń kelip shıǵıwına sebep bolsa, 15 jıldan 20 jılǵa shekem azatlıqtan juda etiw yamasa mámleketten shıǵarıp jiberiw sazayı belgilenedi. Irandaǵı Cistan Belujiston hám Batıs Azerbaydjan wálayatlarında ush terroristik topar joq etildi hám 21-mart kúni Saravondagi teraktni júz etkenler qamawǵa alındı. Cistan hám Belujistondagi gruppa aǵzaları basqa mámlekette áskeriy tayarlıqtan ótken hám gruppa baslıqlıǵında jınayat júz etken „Jaysh al-Adl“ terroristik toparına baylanıslı bolǵan. Topar jetekshisinen eki avtomat, sonıń menen birge, bomba tayarlaw ushın birpara qural hám materiallar tabılǵan. Bayanatda onıń aldın náshebent elementlar sawdası hám adam óltiriwshilik menen shuǵıllanǵanı keltirilgen. Batıs Azerbaydjandı talon -toroj qılıw hám terroristik háreketlerdi ámelge asırıw maqsetinde bastırıp kirgen qurallı gruppa artınan gúzetiw ámelge asırılǵan hám Urmiya menen shegara qatar regiondaǵı qurallı dúgilisiwden keyin olardan ekewi óltirilgen, birewi bolsa qashıp ketken. Xalıq aralıq terrorizm-bir mámleket aymaǵı sheńberinden sırtqa shıǵarıw terrorizm; adamlardıń paydasız qaytıs bolıwına alıp keliwshi, mámleketlikler hám olar rásmiy wákilleriniń normal diplomatik iskerligin buzuvchs hám de xalıq aralıq baylanıslar hám ushırasıwlardı, sonıń menen birge, mámleketlikler ortasında transport hám basqa baylanıslardı ámelge asırıwdı qıyınlastırıwshı xalıq aralıq kólemdegi social qáwipli háreket hám kilmishlar jıyındısı. Xalıq aralıq terrorizm XX-ásirdiń 60-70-jıllarına kelip ózin ayqın kórinetuǵın kildi: dáslep túrli mámleketlerdegi ayıpkerler, óz mámleketine salıstırǵanda ekstremistik ruxdagi gruppalar birlesip, socialiqgisodiy jixatdan orqada qalıp atırǵan hám kem rawajlanǵan mámleketlerde háreket kórsete basladı. Xalıq aralıq terrorchilar ayırım mámleketlerdiń basshılarına, xalıq aralıq kólemde abırayǵa iye bolǵan siyasatshılarǵa shetten turıp qaslıq uyushtirish, mámleket, transport, baylanıs hám milliy qawipsizlik sistemasın isten shıǵarıwshı jarılıwlar hám háreketler júz etiw, transport quralları, atap aytqanda, samolyotlardı alıp shaǵılısıw menen shuǵıllana basladılar. 80-jıllarǵa kelip Xalıq aralıq terrorizm jáne de jidsiy tús aldı. Biygúna, tınısh xalıq ortasında ko'pdanko'p jábirleniwshiler bolıwı, xalıq aralıq terrorchilarning basqa qanxorlıqları jáhán jámiyetshiligin qatgiq uwayımlantirib qoydı. 1978-jıl kúshli " ettilik" mámleketleri basshılarınıń Bonn (GFR) qalasındaǵı ushırasıwında Xalıq aralıq terrorizmga qarsı gúres tuwrısında bayanat qabıllandı. Xalıq aralıq terrorizmning asıp baratırǵan qáwipi hám oǵan qarsı gúres máseleleri joqarı dárejedegi keyingi barlıq ushırasıwlardıń tiykarǵı teması bolıp qaldı. Sebebi xalıq aralıq terrorchilar bir sistemaǵa birlesip, baynalminallasdı. Olar safida túrli mámleket, millet wákilleri, diniy ekstremistik ruhsagi shaxslar, narkobiznes hám quralyarog' sawdasınan payda ko'ruvchi jınayatlı toparlar, yollanib xızmet etiwshiler payda boldı. Xalıq aralıq terrorchilik hám ekstremizm oraylarında jerkenishli ayıpkerlerdi tayarlaytuǵın arnawlı lagerlar ashıldı. Xalıq aralıq terrorchilar xalıqtı, atap aytqanda, dindorlar hám jaslardı mámleketke, mámleket shólkemlerine qarsı qoyıwǵa hám de húkimetke qarsı muholafatni qáliplestiriwge háreket etedi. Ózbekstan Resggublikasi óz ǵárezsizliginiń dáslepki jıllarından baslap terrorizm hám ekstremizmning hár kanday ko'rinipshga qarsı buljımay gúresip kelip atır. Ózbekstan Respublikası kóplegen xalıq aralıq pitimlerdiń, mısalı, Xalıq aralıq terrorizm kórinislerine qarsı gúreske qaratılǵan pitimlerdiń, atap aytqanda, hawa kemelerin nızamǵa qılap túrde iyelep alıwǵa qarsı gúres tuwrısındaǵı 1970-yilgi Gaaga konvensiyasining, Puqara avıaciyasınıń qawipsizligine qarsı qaratılǵan nızamǵa qılap háreketlerge qarsı gúres tuwrısındaǵı 1971-yilgi Monreal konvensiyasining, Xalıq aralıq qorǵawdan paydalanıwshı shaxslar, atap aytqanda, diplomatik agentlerge qarsı jınayatlardıń aldın alıw hám jazalaw tuwrısındaǵı 1973-yilgi konvensiyaniń, terrorizmdi finanslıq támiynlewge qarsı gúres haqqındaǵı hám basqa konvensiyalardıń qatnasıwshısı. 2004-jıl 1-yanvardan Tashkentte Shanxay sheriklik shólkemi (SHHT) dıń Regionlıq hákisilterror strukturası ijroiya komiteti iskerlik kórsete basladı. Terrorizm – ideologiyalıq h’ám basqa maqsetlerge erisiw ushın shaqstıń ómiri, sawlıǵına qáwip tuwdırıwshı, mal-múlk h’ám basqa materiyalıq obektlerdiń joq etiliw qáwipin keltirip shıǵarıwshı h’ámde mámleketti, xalıq aralıq shólkemdi, yaki yuridik shaxstı qanday da bir h’áreketler payda etiwine yaki payda etiwden tıyılıwına májbúr etiwi, xalıq
aralıq múnásibetlerin quramalastırıwǵa, mámlekettiń suverenitetin, aymaq pútinligin buzıwına, qáwipsizligine zıyan jetkiziwine , kurallı urıslar shıǵıwın gózlep jánjeller
shıǵarıwǵa, xalıqtı qorqıtıwǵa, sottsial-siyasiy protsessti ózgertiuge qaratılǵan..