‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

sobga olinishi zarur. Masalan, 15.17-shakldagi burchaklik detaining
tokcha burchak ichiga qovurg‘a loyihalanishi lozim. Quyish jarayonida
qiyinchilikka uchramaslik uchun loyihalanadigan detaining metall aj-
ratish chizig‘iga perpendikular qilib yoritish nurlari o ‘tkazilsa, mo­
del element (qism)laridan tushadigan soyalar qismlari aniqlanadi
(15.18-shakl, a, b va d). Soyalar tushadigan qismlarini yo‘qotishga
harakat qilinadi (15.19-shakl, a, b va d). Bunday loyihalashda quyish
jarayoni osonlashadi va tannarxi kamayadi hamda detaining og‘irligiga
va mustahkamligiga putur yetkazilmaydi.
Murakkab shaklga ega detallarga ishlov berishning qiyinligini hisobga
olgan holda ulami qismlarga ajratib loyihalanadi. Detal qismlariga ish­
lov berilganda valga o ‘tqaziladigan teshikka (15.20-shakl, a) hamda
valga 10°-15° li faskalar qirqiladi. So‘ngra presslab birlashtiriladi
(15.20-shakl, b).
4- §. Mashina detallarining texnologiyalikligi
Mashina detallarining shakli murakkab boim asligi, ya’ni egri chiziqli,
fasonli formalardan qochish, iloji boricha ishlov berishga moslanadigan
aylanish va tekis sirtlardan loyihalanishi zarur. Murakkab shakldagi
detallarga ishlov berish uchun maxsus dastgoh va kesuvchi asboblardan
foydalanishga majbur bo‘linadi. Bu esa detal tannarxini ko‘p marta
oshirib yuboradi.
Detallarga ishlov berishda eng kam (minimal) hajmda vaqt
sarflanishi lozim. Teshik ochishga mo‘ljallangan sirtda bobishka (o‘sma)

---

No to 'g ‘ri 
d) 
To ‘g ‘ri
15.21-shakl.
No to ‘g ‘ri 
To ‘g ‘ri
15.22-shakl.
(15.21- shakl, a) yoki toreslash (15.21- shakl, b v a d )  ko‘ndalang parma