‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

4'
r
P T'/CM’ i f 9‘
o;
5.25-shakl.
5.26-shakl.
nuqtalardan vertikal chiziqlar bo‘yicha to‘g‘ri burchakli proyeksiyada C, 
E, N , ...
nuqtalar balandliklarini oichab qo‘yib, ulami ravon tutashtirsak, 
izometriyada gaykaning faskasi yasaladi. Gayka faskasining ellipsi maz­
kur chizmada egri chiziqlarga tomonlarining o‘rtasida urinib o‘tadi 
(5.26- shakl, 
b).
Yuqori faskali gaykalarda urinmaydi.
Shunday qilib, aksonometrik proyeksiyalarda egri chiziqlar, ya’ni 
sirtlaming o‘zaro kesishgan chizig‘i yoki qiya tekislikdagi aylana, ellips 
va egri chiziqlar koordinata o ‘qlari tizimidan o‘lchab qo‘yish yo‘li bilan 
bajariladi.
Yana bir misol. 5.27- shakl, 
a
da to‘g‘ri burchakli proyeksiyalarda ifo- 
da qilingan detaining yarimsilindrik o‘smasi asosdagi qiyalik bilan kesi­
shib, ellips chizig‘ini hosil qilmoqda. Shu ellipsni izometriyada yasash 
uchun silindr sirtida bir nechta yasovchilar tanlab olinadi va to‘g‘ri bur­
chakli proyeksiyadan tegishlicha mos holda o ichab qo‘yiladi. Detaining

---

qolgan qismlari 
M, N
va C, 
D
markazlardan 
E, F
nuqtalarda belgilanadi. 
Detaining qolgan qismlari M, 
N
va 
C, D
markazlardan 
E, F
nuqtalarda 
urinadigan 
V
tekisligi ellipslarini chizish yo‘li bilan bajarilib, chizma taxt 
qilinadi (5.27-shakl, 
b).
Sirtlaming o ‘zaro kesishgan chizig‘ini izometriyada yasashda koordi- 
nata tizimi boiaklarini, yuqoridagi chizmalardagidek, o‘lchab qo‘yish 
yo‘li bilan bajarsa bo‘ladi. Bunga 5.28 va 5.29-shakllarda tasvirlana- 
yotgan oltiburchakli prizma bilan silindming o‘zaro kesishish chizig‘ini 
yasash misol bo‘la oladi. Ulaming o ‘zaro kesishgan chizig‘ini izometri­
yada yasash uchun 5.29-shakl,