‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

2-§. Sonlar bilan belgilangan proyeksiyalar
Yeming sirti juda murakkab bo‘lib, noqonuniy geometrik sirtlardan 
tuzilgani uchun hamda uning balandlik (vertikal) o‘lchamlari gorizontal 
o‘lchamlariga nisbatan juda kichik bo‘lganligidan, ulami o‘zaro per- 
pendikular ikkita tekislikda tasvirlash ancha mushkul va noqulaylik 
tug‘diradi. Shunga ko‘ra, muhandislik qurilish loyihasini tuzishda sonlar 
bilan belgilanadigan proyeksiyalardan foydalaniladi. Yer sathidagi ba- 
landliklami chuqurliklardan ajratish uchun gorizontal 
H
0
tekislikdan 
yuqoridagi fazoda joylashgan 
A
nuqta musbat, ostidagi fazodagi 
В
nuqta 
manfiy ishora bilan # 0ga proyeksiyalanadi. Amalda, manfiy belgili nuqta 
manfiy ishora bilan, masalan, -
В
ko‘rinishda, musbat belgili nuqta esa 
manfiy ishorasiz (belgisiz), ya’ni 
A
ko‘rinishda tasvirlanadi (13.5- shakl). 
Shunday qilib, sonlar bilan belgilanadigan proyeksiyalarda gorizontal 
H g
tekislik shartli ravishda hisoblashni boshlash deb qabul qilinadi.
Bu usulda, masalan, 
AB
kesma nuqtalarining 
H()
tekislikdan balandligi 
sonlar bilan ifodalanadi (13.6-shakl). 
A va В
laming yoniga yozilgan 
2 va 5 qiymatlar nuqtalaming 
HQ
tekislikdan balandligi metr hisobida 
ifodalanganligini ko‘rsatadi. 
AB
ning fazodagi o‘mini uning sonlar bilan 
belgilangan proyeksiyasiga muvofiq aniqlash uchun chiziqli masshtab 
bo‘lishi lozim. Chiziqli masshtabning har bir bo‘lagi butun sonlar 
(1
metr) bilan ifodalanishi kerak.
H
0
 -
gorizontal yoki nol darajali tekislik, 
A
2