‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

4-§. Sin podsholigi
Xitoyda Sin podsholigining tashkil topishi. 
"Adovatlashuvehi 
podsholiklaf' davrida olib .borilgan umshlar xo'jalikning hamma 
sohalariga katta zarar, mamlakat aholisi, xususan mehnatkashlar 
boshiga o g 'ir kulfatlar keltirgan. Mamlakatdagi o'zaro urushlar va 
tushkunlikdan Xitoy atrofida yashagan ko'chm anchi qabilalar foy- 
dalanganlar. Bu davrda Xitoy shimolida yashovchi qabilalarining 
talonchilik urushlari kuchaygan. M. av. IV asrning birinchi yarmida 
Xitoyni yagona bir davlatga birlashtirish g'oyasi tug'ilgan. Xitoy­
dagi Chu va Sin podsholiklari yagona davlat tuzish uchun kurasb 
boshlaganlar. Bu kurashda Sin podsholigi g‘olib chiqqan.
308

---

Sin podsholigi Xuanxe 
daryosining 
irmoqlaridan 
biri Vey daryosi havzasi- 
da 
joylashgan 
b o iib , 
podsholikning 
poytaxti 
Sanyan shahri Vey daryo­
sining chap sohilida jo y ­
lashgan edi. M. av. IV asr 
o'rtalariga kelib, podsho 
Sao-chun davrida (M.av. 
361-338-yillar) 
Sin pod­
sholigi birmuncha kucha- 
yadi
Shan-Yan islohoti va
uning oqihatlari. 
Podsho 
Sao-chun 
o‘z 
amaldori 
Shan-Yanga 
xo'jalik 
va 
mamlakatni boshqarish so- 
hasida islohotlar loyihasini 
ishlab chiqishini topshiradi. Shan-Yan bu islohot loyihasini ishlab 
chiqadi. Islohotga ko'ra, yerni istagancha xususiy mulk qilib olish 
mumkin. Yerni erkin sotish va sotib olishga ruxsat berilgan. Ilgari 
hosildan olinadigan soliq yer solig'i bilan almashtirilgan.
Davlatni boshqarishda ham qator ishlar qilingan. Butun podsho- 
lik 36 viloyatga bo'linib, uni podsho tayin etgan amaldorlar idora 
qilganlar. Eski amaldorlar ishlaridan chetlashtirilgan va mamlakat- 
da kuchli nazorat o'rnatilgan. Podsholik maktab va m aorif ishlari- 
ga ham katta e ’tibor berib bu sohada ham islohotlar o tkazilgan. 
Sin qo‘shinlari qayta tuzilib mustahkamlangan. Islohot natijalari 
podsho hokimivatini ancha kuchaytirgan. Ammo Shan-Yan islohoti 
eski zodagon, xalq ommasi, konfutsiychi oqim namoyandalari va 
qullarning qarshiligiga uchragan. Podsho Sao-Chun vafotidan ke- 
yin islohotchi Shan-Yan qatl etilgan.