‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Shan-lln davlatining xo‘jaligi. 
Shan-In podsholigi davrida 
x o 'jalik ilgarigiga qaraganda ancha rivojlangan edi. X itoyda ilk 
dehqonchilik jilg 'a , soy etaklari va daryo b o 'y larid a lim an va qayr 
asosida shakllangan. M azkur davr m obaynida m ehnat qurollari 
takom illashgan, Shu bois m ehnat unum dorligi oshgan. Keyincha- 
lik m ehnat qurollarining takom illashuvi tufayli su g 'o rm a dehqon- 
chilik ancha taraqqiy etgan. O dam lar daryolarga to ’g'o n. dambalai 
qurib, suv om borlari barpo etishgan. K anallar qazib ekinzorlarni 
su g ‘orishgan. X itoy dehqonlari tariq, sholi, arpa, bug'doy, choy va 
boshqa donli ekinlar ekkanlar. U lar sabzavotchilik va bog’dorchilik 
bilan ham shug'ullangan. Tut ekib, ipak qurti boqqanlar. Ipak qui ti 
pillasidan ipak tolalari olganlar. X itoyliklar ipak qurti boqish va 
ipakchilikning asoschisi hisoblanadilar. X itoyda yaylovlar serob 
b o ‘lgani uchun u yerlarda qoram ol. q o ‘y, echki va c h o ’chqa ham 
boqqanlar. Ih yk izlard an ish kuchi sifatida foydalanilgan. Q o'sh 
h o 'k izg a tem ir tishli om och q o 'sh ib yer haydaganlar. dalalarga ish- 
lov berg anlar.
Shan-In davfida X itoyda m iskarlik, kulolchilik, to ‘qimachilik 
ancha rivojlangan. K ulolchilikda q o 'l charxi, to 'qim ach ilik d a esa 
to ‘qim achilik dastgohi ishlatilgan. U lar ipak, ju n va zig 'ir tolalari-
304

---

dan ip yigirib ajoyib m ato va gazlam alar to'qiganlar, ajoyib liboslar 
tikib kiyganlar.
X itoy ustalari tosh, y o g 'o ch , loy va xom g 'ish td an saroylar, ibo- 
datxonalar, uylar va devorlar qurishgan. 0 ‘sha davrda xitoyliklar 
savdoga ham katta aham iyat bergan. X itoydan tashqariga ipak, 
ju n m ahsulotlari, qurol-yarog' va boshqa buyum lar chiqarilgan. 
Chet m am lakatlardan esa ju n . teri, qim m atbaho toshlar keltirilgan. 
Janubdan, y a ’ni Yanszi havzasidan esa m is va qalay keltirilgan.
X itoyda dehqonchilik. chorvachilik, hunarm andchilik va savdo 
sotiqning rivojlanishi tabaqalanishni yanada kuchaytirgan. O dam- 
lar asta-sekin boy-badavlat, o ‘rtahol va kam bag‘al kishilarga ajrala 
boshlaganlar. U rushda asir tushganlar va qarzdorlar qullarga aylan- 
tirilgan.
Shunday qilib, m.av. X V III-X III asrlarda Xitoyda dastlabki 
quldorlik davlati tashkil topgan. Bu davlat m. av. XIII asrgacha ya- 
shab, keyinchalik o ‘z о 'm in i Chjou podsholigiga bo'shatib bergan.