‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

M.av. VIII asr oxirida Ossuriya podsholigining tushkun-
likka 
yuz 
tutishi. 
M.av. 
IX 
asrning oxiri va 
VIII 
asrning birinchi 
yarmilariga kelib Ossuriya o g 'ir iqtisodiy va siyosiy inqirozga 
uchraydi. Ossur podsholari IX asrda olib borgan uzluksiz urush­
lar xo'jalikning hamma tannoqlariga salbiy ta’sir etgan. Urushlar 
natijasida aholining bir qismi janglarda halok bo'lib, mamlakatda 
ishchi kuchi kamayib ketgan va mayda ishlab chiqarish 
va 
qish­
loq xo'jaligi ham izdan chiqqan. Aholining boshqa tomonlarga 
ko'chib ketishi. hosilsizlik, har xil yuqumli kasallik, ichki siyosiy 
bo'hron va kelishmovchiliklar mamlakatning turli burchaklarida 
katta-kichik qo'zg'olonlarning kelib chiqishiga sabab bo'ldi. Os­
suriya bosib olgan o ik alard a esa mustaqilllik uchun kurash qizg'in 
tus oldi. M amlakat ichidagi siyosiy, diniy, harbiy va savdo-sotiq 
guruhlari o'rtasidagi o'zaro kurash ham kuchaydi. Ayni paytda 
mamlakatdagi mahalliy hokimlar markaziy hokimiyatga itoat et- 
may qo'ydilar. Podsholikka olinadigan o g 'ir soliqlar mehnatkash 
xalqning tinkasini quritadi. M.av. 
XIII 
asr boshlariga kelib shimol­
da vujudga kelgan yosh Urartu podsholigi Old Osiyoda siyosiy ji­
hatdan ustunlikka ega b o iib , Ossuriya kuchsizlanib inqirozga yuz 
tutishida asosiy omillardan biri bo'ldi.
139

---

M.av. X -IX asrlarda Ossuriyaning iqtisodiy va harbiy ji­
hatdan yuksalishi. 
M.av. I mingyillik boshlarida Yaqin Sharqdagi 
ahvol. M.av. 
I 
ming yillikda temirdan keng foydalanishi natijasida 
Qadimgi Sharq davlatlarida iqtisodiy yuksalish, quruqlik va daryo 
savdo y oilarid a jonlanish jarayoni kuzatilgan. Yaqin Sharqdagi 
davlatlar orasida yaqin iqtisodiy. madaniy, siyosiy aloqalar kuchay- 
tirilgan va kengaygan.
M azkur davrda Qadimgi Sharq davlatlarida ijtimoiy, iqtisodiy 
va siyosiy jihatdan rivojlanish jarayoni notekis b o ig an . Bu davrga 
kelib Xett, Mitanni kabi podsholiklar mayda davlatlarga bo'linib, 
boshqa kuchli davlatlar tarkibiga kirib nom-nishonsiz yo'qolgan- 
lar. Bu davrda Misr, Bobil kabi davlatlar ichki va tashqi jihatdan 
tushkunlikka uchrab, Ossuriya kabi kuchli davlatlar ta'siriga tushib 
qolganlar. M.av.I ming yillikda Yaqin Sharqda Urartu, Kush, Lidi­
ya, Midiya va Fors kabi yangi “yosh davlatlar’' tarix sahnasida 
pay do bo'ladilar.
Frakivlar, frigiylar, kariylar, arablar ayniqsa kimmeriylar va 
skiflar Yaqin Sharq dunyosining an’anaviy siyosiy hayotida faol 
ishtirok etadilar. Yaqin Sharqdagi davlatlar o'rtasida buyuk harbiy 
davlat maqomini tolish uchun qizg'in kurash avj oldi.
Buyuk harbiy davlati maqomiga erishishiga intilgan davlatlar­
ning biri Ossuriya edi.