‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

metodlari  tabiat  qonunlariga  m uvofiq  belgilanishini  t a ’kidlaydi.
Y a .A .K o m e n s k iy n in g   tabiatga  b o g ‘liqligi  haqidagi  g ‘oyasi  —  g ‘arb 
olim larining  t a ’lim   jarayonining  g n o se o lo g ik   asoslarini  o c h ib   berish, 
m oddiy d u n y o  qonunlarining o ‘quv jarayoniga ta’sirini  k o ‘rsatib berishga 
urinishlaridan  biridir.
X V III 
asrda  fransuz  o lim i  Jan  Jak  Russo  ham  in so n n in g   tabiat  va 
ja m iy a td a g i  o ‘rni  haqidagi  falsafiy  dunyoqarashlar  a s o s id a   t a ’lim 
m oh iyatin i  o c h ib   berishga  urinib  ko'rgan.  O lim ning  fikricha,  t a ’lim 
jarayonining  m o h iy a ti  b o la n in g   a trof-m uhitni  bilishi  tabiatidan  kelib 
chiqadi.  B ola  tabiat  q o 'y n id a ,  qish loq  joylarda  rivojlanishi  kerak.
B o la n in g   atrof-m u h it  m o h iy a tin i  tez  anglashi  xususiyatini  hisobga 
olib  ek zisten sio lizm   ( y u n o n c h a   «existetia»  —  mavjudlik)  vakillari t a ’lim 
m o h iy a tin i  q u y id a g ich a   ifod a  etadilar:  maktabning  asosiy  maqsadi 
intellektini  rivojlantirish  em a s,  balki  bolani  em otsional  tarbiyalashdir.
E k zisten sia lizm   ratsional  bilishni  rad  etadi,  t a ’lim  fa n d a n   ko‘ra 
s a n ’atga  y aqinroq  deb  hisoblaydi,  shuningdek,  borliqni  b evosita  bilish