‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I


Oila va islom.  Donishmandlar oila haqida



Download 11,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet322/413
Sana16.01.2022
Hajmi11,97 Mb.
#379486
1   ...   318   319   320   321   322   323   324   325   ...   413
Bog'liq
Pedagogika. 1-qism (M.Toxtaxojayeva, S.Nishonova) 583e888c8e1f192e31521286245d8a52

Oila va islom.  Donishmandlar oila haqida. 
M a ’lumki,  Islom dinining 
m u q a d d a s   m a n b ala ri  —  « Q u r’oni  Karim»  va  «Hadisi  Sharif»da  oila, 
oilaviy  m u n o sab atlarg a  oid  q arashlar  o ‘z  ifodasini  topgan.  « Q u r’on i 
K arim da»:  «X otinlaringiz  ziroatgohingizdir»  deyiladi.  Buning  m a ’nosi 
oila  q u rish d an   k o ‘zlangan  asosiy  m aqsad  —  fa rza n d   ko ‘rish,  ularning 
k o m i l   i n s o n l a r   b o ‘lib  vo y ag a  y etis h larin i  t a ’m in la s h   e k a nligidir. 
S h u n in g d e k ,  Islom   m a ’naviyatida  oilani  halol,  pok  saqlash,  erkak  va 
a y o ln in g  bir-biriga boMgan  sadoqati,  maishiy buzuqlikning katta g u n o h  
ekanligi  ta k ro r -ta k ro r uqtiriladi.  C h u n o n c h i,  «Agar bir s haharda  loaqal 
b ir  ayol  bir  m a r t a   buzugMik  k o ‘chasiga  kirib,  h a r o m   o rttirsa,  bu 
s h a h a r d a n   qirq  yil  fayzu  baraka  k o ‘tarilib  ketadi»  deyilgan.  S h u n d a y  
e k a n ,   m a ’n a v iy   j i h a t d a n   k a m o l o t g a   y e t i s h m a y   t u r i b ,   iq tis o d i y  
farovonlikni  t a ’m in la sh   m u m k in   emas.
O ila  qurish  b a l o g ‘atga  yetgan  h a r   b ir  y igit-qiz  u c h u n   hayotiy 
zaruriyat  boMib,  ularning o ‘zaro a h d u - p a y m o n i  asosidagi  ijtimoiy birlik 
sifatida  n a m o y o n   boMadi.  O ilaning  m ustahkam ligi  oila  a ’zolarining 
totuvligi,  e r-x o tin n in g   oila  yuritish  k o ‘n ik m a   va  malakalariga  egalik 
darajasiga bogMiq.  Oilaning  m ustahkam ligida ayolning alohida  roli bor.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Zero,  oila tashvishlarining aksariyati uning zim m asida b o ‘ladi.  Bu b orada 
b u yuk  m u ta fa k k ir Alisher Navoiy quyidagilarni  qayd  etadi:  «...  E r  bilan 
x o tin   bir-biriga  m os  tushsa,  o ‘rtad a  boylik  va  saranjom lik  b o ‘lur.  Uy 
bezagi  u n d a n   va  uylanganning tinchligi  u n d a n .   H usni  b o ‘lsa  k o 'ngilga 
y oqim li  b o ‘lur,  yaxshiligi  b o ‘lsa  j o n   o z ig ‘idir.  Aqlli  b o ‘lsa  t u r m u s h  
in tiz om li  va  ro ‘z g ‘o r   kerak  yorog‘i  tartibli  va  saranjom li  boMadi.
Kishi  bu  xildagi  juftga  erishsa,  balki  b u n d a y   baxt  q o i g a   tushsa, 
yashirin  g ‘a m   va  kulfatda  sirdosh  va  h a m d a m in g   b o ‘lur.  T u r m u s h d a n  
h a r j a f o   ersa,  hasratd o sh in g   ul  va  a ylanuvc hi  o s m o n d a n   h a r  b a lo   kelsa 
k o ‘m akdoshing ul.  K o ‘nglingg‘amidin  ul g ‘a m  chekadi, b a da ning zaifligi 
h o rg ‘inligidan  u  qiynaladi.  ...  N o so z  juft  uy  u c h u n   h a m   o c h i q   h a m  
yashirin q o ‘rqinchli  kasallikdir.  Uyatsiz b o ‘lsa  k o ‘ngil  u n d a n   ozorlanadi, 
y aram as b o ‘lsa  u n d a n   azob tortadi.  Tili y o m o n   b o ‘lsa  kuyovning k o ‘ngli 
y aralanadi,  y o m o n   ishlik b o ‘lsa erga yuz qoralik  keladi.  M a y x o ‘r b o ‘lsa, 
uy obodligi y o ‘qoladi va buzuqi  b o ‘lsa,  uy ichi  rasvogarchilikka aylanadi.
O ila   ta rb iy a sin in g   mohiyati.  O ila  ta rb iy a si,  y u q o r i d a   t a ’k idlab 
o ‘tilganidek,  o t a - o n a l a r   yoki  shaxs  k a m o lo ti  u c h u n   m a s’ul  shaxslar 
t o m o n i d a n   tashkil  etiluvchi  h a m d a  fa rza n d la rn i  h a r  t o m o n l a m a  yetuk, 
so g 'lo m  etib tarbiyalashga yo'naltirilgan  pedagogik jara y o n .  O t a - o n a l a r  
o ‘zlarining ijtimoiy burchlarini bajarar ekanlar,  farzandlarida m e h n a tg a , 
uni  tashkil  etuvchilarga  nisbatan  m e h r - m u h a b b a t ,   h u rm a t  t u y g ‘usini 
s h a k l l q n t ir is h ,  u la rn i  ijtim o iy -fo y d a li  m e h n a t g a   t a y y o r l a s h ,   t u rli 
k o ‘rinishdagi  m unosabatlarni  uyushtirish  v aq tid a ta rtib -in tiz o m g a  am al 
qilish,  ijtimoiy  m e ’yorlarga  o g 'is h m a y   rioya  etish,  sog‘lo m   t u r m u s h  
tarzini  yaratish,  o ‘z  shaxsiy  hayotlari  m a z m u n i n i   belgilashda  m a q sa d , 
s o ‘z va faoliyat  birligini t a ’minlash bora sida  h a r  t o m o n l a m a   ijobiy  ibrat 
n am u n a s in i  k o ‘rsatadi.
Shaxs shakllanishiga t a ’sir etishning  ijtim o iy -ru h iy  asosiga  ega  oila 
jam iy atn in g   ajralm as  b o ‘lagi  sifatida  ijtim oiy  vazifalarni  bajarish  bilan 
birga  o ‘ziga  xos  xu su siy atlarn i  h a m   a k s l a n t i r a d ik i ,   b u n d a y   xislat 
psixologik  q ara m a -q a rsh ilik   h a m d a   x a ra k te rla r  t o ‘q n a s h u v id a n   iborat 
ijtim oiy  m u n o s a b a tla r d a n   to liq q a n   in so n   o rg a n iz m in in g   is h c h a n lik  
qobiliyatini  qayta  tiklash  u c h u n   z a ru r  b o ‘lgan  m o ‘’tadil  iqlim ni  hosil 
qila  oladi.  Bu  tu y g ‘u  xalqimiz  ruhiyatidagi  o ‘ziga  xos  xususiyatlardan 
biridir.
Oila tarbiyasida obyektiv va subyektiv o m illa m in g  roli  katta.  Oilaning 
m o d d i y   t a ’m i n o t i   va  fa ro v o n lik   ( m a i s h i y   t u r m u s h )   d a r a ja s i,  o ila
www.ziyouz.com kutubxonasi


budjetining mavjud  holati,  un d an  oqilona foydalanish  borasidagi tajriba, 
so g ‘lo m   ruhiy  m u h itn in g   barqarorligi  va  h o k a z o la r  obyektiv  o m illar 
sana lsa ,  oiladagi  shaxslararo  m u n o sab atlar m a z m u n i,  oila a ’zolarining 
fiziologik,  psixologik,  m a d a n iy   jih atd an   kom illik  h a m d a   m a ’lum ot 
darajasi,  ularning qiziqish  va ehtiyojlari o ‘rtasidagi  mutanosiblik,  oilaviy 
h a y o tn i  tartibga  solish  borasidagi  o 'z aro   y o rd a m ,  h am korlik,  birlik 
tam oyillariga  tayanish  kabilar  subyektiv  o m illar  sirasiga  kiradi.
Bolalarda  ijtim oiy-dunyoviy  bilimlarni  egallashga  b o ‘lgan  intilish, 
ijtim oiy  faoliyatning  shakllanishida  o ta -o n a la rn in g   sam arali  ishtirok 
etishlari  hal  qiluvchi  om il  b o ‘lib,  bu  oila  tarbiyasini  muvaffaqiyatli 
a m a lg a   oshirishning  z a ru r  shartlaridan  biri.
Oila tarbiyasida bolalar hayotini t o ‘g‘ri yuritish  ularni vaqtdan t o ‘g ‘ri 
va  u n u m li  foydalanishlarining  asosiy  garovidir.  Bolalarning  oiladagi 
vaq tin i  o ‘yin,  m e h n a t  va  o ‘qish  faoliyatlari b o 'y i c h a   t o ‘g ‘ri  taqsimlash 
n ih o y a td a   m uhim dir.
Oila jism oniy  va  psixologik jih a td a n   sog‘lom ,  m a ’naviy  barkam ol, 
m e h n a t ,   ijtimoiy  h a m d a   oilaviy  hayotga  tay y o r  shaxsni  shakllantirib 
berishi  lozim.  Oila tarbiyasining m azm uni bolalarga  ijtimoiy tarbiyaning 
m a z k u r   y o 'n a li s h la r i   —  jis m o n iy ,  axloqiy,  aqliy,  estetik,  m e h n a t ,  
ekologik,  iqtisodiy,  huquqiy,  siyosiy-g‘oyaviy h a m d a  jinsiy t a ’lim berish, 
u la rd a   faoliyat  k o 'n i k m a   va  malakalarini  shakllantirishdan  iborat.
O ila  m u h itid a   tash k il  e tiladigan  iinsiv ta rb iv a   o ‘zida  b o lan i jinsiy 
jih a td a n   chiniqtirish,  u larni tozalik va ozodalikka  o ‘rgatish,  o ‘z sog‘ligi 
u c h u n   g ‘a m x o ‘rlik   q ilis h   va  m a s ’uliy atli  b o ‘lis h n i  t a ’m in la s h g a  
qa ra tilg a n   h ara k a tla rn in g   m a z m u n in i  ifoda  etadi.  Bolalarning sog‘lom  
b o ‘l i s h l a r i d a   u l a r n i n g   k u n d a l i k   h a y o tiy   r e jim g a   a m a l   q ilish la r i 
n i h o y a t d a   m u h im d ir.  O t a - o n a l a r   yoki  o ila n in g   k a tta   vakil  avlodlari 
b o l a l a r n in g   m e h n a t   qilishlari  va  d a m   o lish la rin i  tartibga  solishga 
a h a m i y a t   berishlari  kerak.
O rg a n iz m n in g   b ir  m a r o m d a   ishlashi  bola  salom atligini  saqlash  va 
m u sta h k a m la s h g a g in a   y o rd a m   berib  qolm ay,  shu  bilan  birga  uning 
b a r c h a   y u m u sh larn i  tartibli  va  sifatli  bajarishi  u c h u n   im k o n   yaratadi.
M arkaziy asab tizim ining  mustahkam lanishi u c h u n  yaxshi dam   olish 
t a la b   etiladi.  T in iq ib   uxlash  bosh  miya  asab  hujayralarini  t o ‘la  o ro m  
olishini  t a ’m inlaydi.  Bu  esa  b u tu n   org a n iz m n in g   m o ” tadil  o ‘sishiga, 
u n in g   ish  qobiliyatini  saqlash  va  qayta  tiklashga  y o rd a m   beradi.
I n s o n   s a l o m a t l i g i n i   s a q l a s h d a   e r t a l a b k i   b a d a n   t a r b i y a n i n g  
a h a m iy a tin i  bolalarga  tu s h u n tirish   h a m d a   u larn in g   ertalabki  b ad a n
www.ziyouz.com kutubxonasi


tarbiya bilan sh u g ‘ullanishga k o ‘niktirib borish  o t a - o n a   n azoratini  talab 
etadi.  Badan tarbiya bolani saranjomlik,  intizom ga  h a m  o ‘rgatib boradi.
O vqatlanishning t o ‘g ‘ri tashkil  etilishi  h a m   b o laning sog‘lo m   b o ‘lib 
o ‘sishining  asosiy  om illaridan  biridir.  O t a - o n a l a r  t o m o n i d a n   b o la n in g  
belgilangan  m uayyan soatlarda ovqatlanish,  ovqatlanishdan a w a l   q o ‘lni 
yuvish,  o vqatdan  keyin o g ‘izni  chayish,  sh u n in g d e k ,  kuniga  ikki  m a r t a  
(ertalab  va  k e c h q u ru n )  tish  tozalash,  h a f ta d a   b ir  m a rta   v a n n a   (yoki 
d u s h ,  h a m m o m ) d a   c h o ‘m ilish,  q o ‘l  va  o y o q   t i r n o q l a r i n i   o lis h g a  
o d a t l a n t i r i b   b o r i s h l a r i   za ru r.  U s h b u   h o l a t l a r   b o l a l a r d a   j i s m o n i y  
m adaniyat  unsurlarini  shakllantiradi.
Oila  tarbiyasida  bolalarni  aqliv  jihatdan  tarbiyalash  h a m   m u h i m  
o ‘rin tutadi.  Bu  boradagi dastlabki  va  m u h im  vazifa o t a - o n a  t o m o n i d a n  
bolaning  qiziqish  va  ehtiyojlarini  k o ‘ra  bilish  asosida  tasavvur,  idrok, 
tafakkur,  xotira  h a m d a   diqqatni  ta k om illa shtirishga  y o rd a m   b e r u v c h i 
m ashg‘ulotlarga ja lb  etishdan  iborat.  S h u n in g d e k ,  m a ’lu m  y o ‘n a lis h la r 
b o ‘yicha  b olada  qiziqishni  uyg‘ota  olish,  un i  rivojlantirib  borish  h a m  
talab  etiladi.  Bu  b o ra d a   o t a - o n a   yoki  o ilan in g   b o sh q a   a ’z o la r in in g  
dunyoqarashi,  ehtiyoj  va  qiziqishlari  doirasi  h a m d a   u lar  t o m o n i d a n  
k o ‘rsatilayotgan  n a m u n a   m u h im   tarbiyaviy  om il  b o ‘lib  x iz m a t  qiladi. 
Oila m uhitida bolaning aqliy jihatidan  tarbiyalab borishda k onstruktorlik 
o ‘yinlari  (k u b ik lar  y o rd a m id a   uylar  q u ris h ,  k e s m a la r   a so sid a   fa n o  
(tasvir)lar hosil qilish va boshqalar),  fikr doirasini  kengaytirishga y o rd a m  
b eruvchi  s p o il  o ‘yinlari  ( s h a x m a t,  s h a s h k a ) n i   ta sh k il  e t i s h ,   t u r l i  
mavzulardagi krossvord, chaynvord  va  rebus to p ish m o q larin i  hal  qilish, 
teatr,  muzey va k o ‘igazmalarga tashrif buyurish  h a m d a   ilm -fan,  tex n ik a 
va  texnologiya  taraqqiyoti  yuzasidan  s u h b a tla rn in g   uyushtirilishi  bu 
bo ra d a  o ‘zining  ijobiy  sam arasini  beradi.
Axloqiy  tarbiya  oila  tarbiyasining  o ‘zagini  tashkil  etadi.  O ila d a  
uyushtirilajak  axloqiy  tarbiyaning  m aqsadi  b o la la rd a   en g   oliy  axlo q iy  
s i f a tl a r   o t a - o n a   h a m d a   o i l a n i n g   b o s h q a   a ’z o l a r i ,   s h u n i n g d e k ,  
atrofdagilarga nisbatan  m e h r- m u h a b b a t,  kattalaig a  h u rm a t,  kichiklarga 
m u r u v v a t ,   k a m t a r l i k ,   t o ‘g ‘ r i s o ‘z l i k ,   m e h n a t s e v a r l i k ,   s a h o v a t ,  
insonparvarlik,  a d o la t,  vijdon,  o r - n o m u s ,   g ‘u ru r,  in tiz o m ,  ijtim oiy 
burchni  anglash  va  h okaz ola rni  s h a k lla n tiris h d a n   iboratdir.  S h a x sd a  
m a z k u r  sifa tla rn in g   q a r o r   t o p is h id a   o ila d a g i  s o g ‘l o m   m u h i t ,   o ila 
a ’zolarining  psixologik  jih a td a n   o ‘z a ro   yaqinliklari,  ehtiyoj,  qiziqish 
va  hayotiy  yondash u v larid a g i  u m u m iy lik ,  b i r - b irla rin i  h a r   q a n d a y  
vaziyatda  qoMlab-quvvatlay  olishlari,  o t a - o n a l a r   t o m o n i d a n   b a r c h a
www.ziyouz.com kutubxonasi


f a rz a n d la rig a   n is b a ta n   q o ‘y ilayotgan  talab lar,  sh u n in g d e k ,  ularga 
k o ‘rsatilayotgan  e ’tib o r n i n g   bir  xil  b o ‘lishi  oila  tarbiyasida  ijobiy 
natijalarga  erishishning  om illari  sanaladi.  O ilada  m uayyan  a n ’a n a n in g  
q a r o r  topganligi,  unga  oila  a ’zolari  to m o n id a n   bildirilayotgan  h u rm a t, 
sh u n in g d e k ,  keksa  avlod  vakillarining  shaxsi,  ularning  ijobiy  sifatlari, 
m e h n a t d a   erishgan  (garchi  u  od d iy  b o ‘lsa  h a m )  yutuqlari,  atrofdagilar 
bilan  m unosabati  borasidagi  suhbat  yoki  xotiralarning  tashkil  etilishi 
b o la la rd a   hayotiy  e ’ti q o d n in g   shakllanishini  t a ’minlaydi.
O ilada  tashkil  etiladigan  estetik  tarbiya  bolalarda  g o ‘zallikni  his 
qilish,  u n d a n   zavqlanish,  tabiat  g o ‘zalliklaridan  bahra  olish  asosida 
h i s -tu y g ‘u,  idrok,  tasavvur  h a m d a   qarashlarni  yuzaga  keltirish,  ularni 
h a y o tn i  sevishga  o ‘rgatishdek vazifalarning  ijobiy hal  etilishini  nazarda 
t u ta d i.  Axloqiy  va  estetik  q arash lar  m azm uni  o ‘zgargan  bir  sharoitda 
o ila d a   axloqiy  va  estetik  tarbiyani  t o ‘g ‘ri  va  samarali  tashkil  etilishi 
a yniqsa  m uhim dir.  Bolalar j u d a  yoshligidanoq soxta g o ‘zalliklar (yarim 
y a lang'och yoki yaiang‘och badan,  m e ’yoridan ortiq q o ‘llanilgan  pardoz, 
urfga  kirib borayotgan  kosm etik operatsiyalar «mahsuli»,  o ‘ta darajadagi 
yaltiroq  m a to  yoki taq in ch o q lar)  go'zallikning timsoli emasligini anglab 
yetishlari  lozim.  Bola  tasavvurida  haqiqiy,  tabiiy g o ‘zallik  (yam-yashil 
ta b ia t,  nafis q o r u c h q u n i,  nozik gullar,  beg‘u b o r o sm o n , viqorli to g ‘lar, 
t in iq   zilol  suv,  to z a ,  m usaffao  havo,  b epoyon  dalalar,  qushlarning 
y o q im li  ovozi,  sh arq iro q   suv,  «chuchvara»lar  hosil  qilayotgan  yom g‘ir 
t o m c h i l a r i ,   k a m a l a k   jilosi,  s h u n in g d e k ,  o c h i q ,  xushsurat,  chiroyli 
ta b a s s u m ,  shirali  o voz,  t a ’sirchan  badiiy  va  s a n ’at  asarlari,  yuksak 
m a h o r a t   bilan  yaratilgan  o ‘y i n c h o q la r  (b olaning  asabini  ju nbushga 
k e l t i r a d i g a n   e l e k t r o n   o ‘y i n c h o q l a r   e m a s ) ,  y a ra s h iq li  lib o sla r  va 
b o sh q a la r )n in g   n a m o y o n   b o ‘lishi  u c h u n   shart-sharoit  yaratib  berish 
m a q s a d g a   m uvofiqdir.  B olalarda  haqiqiy g o ‘zallikni  his  etish  tuyg‘usi 
ta b ia t  bag ‘rida,  m uzey,  k o ‘rgazm a,  kino  va  teatrla rda  b o ‘lish  tufayli 
s h a k l l a n a d i .   S h u   b o is   m a k t a b g a c h a   t a ’lim   m u a s s a s a la ri  h a m d a  
b o s h la n g ‘ich  s in f o ‘quvchilari  bilan  tabiat  bag'riga,  muzey,  k o ‘rgazma, 
kino va teatrlarga uyushtiriladigan ekskursiya va tashriflar katta tarbiyaviy 
k u c h g a   egadir.
M e h n a t   tarbiyasi  h a m   oila tarbiyasining asosiy yo'nalishlaridan  biri 
s an a la d i.  S haxsning  m u s ta h k a m   x arak ter  va  q a t ’iy  iroda  egasi  b o ‘lib 
v oyaga  yetishida  m e h n a t n i n g   roli  kattadir.  Bolalarni  oilada  t o ‘g ‘ri 
t a rb iy a la sh d a  oila  x o ‘jaligining  o d ilo n a   tashkil  etilishi,  bolalarni  oila 
x o ‘jaligini  yuritish  ishiga  ja lb   qilish  katta  aha m iy a tg a  ega.  Bolalar
www.ziyouz.com kutubxonasi


t o m o n i d a n   bajariladigan  oilaviy  y u m u s h l a r   u larn in g  jism o n iy   va  aqliy 
k a m o lo ti  darajasidan  ortiq boMmasligi,  u l a rn in g   tezd a to liqishlari  yoki 
m ayib b o ‘lishlariga sabab boMmasligi  lozim.  B olalar zim m asiga u la rn in g  
y oshi,  rivojlanish  darajasi, jism oniy  q u w a t i g a   m uvofiq  y u m u s h la r n in g  
t a q sim la b   berilishi,  berilgan  to p s h iriq la rn in g   bajarilishi  va  u la r n i n g  
s i f a t i n i   k a t t a l a r   t o m o n i d a n   n a z o r a t   q i l i b   t u r i s h ,   b a j a r i l g a n  
topshiriqlarning  h aqqoniy bahosiga ega boMgan  havasini  oshiradi,  u n d a  
o ‘z  kuchiga  boMgan  ishonchni  yuzaga  keltiradi.
O ilad a,  m ustaqil  ravishda,  a yrim   y u m u s h la r n i n g   h a m j ih a t l ik k a  
asoslangan  h o ld a  bajarilishiga  erishish  k a tta   ah a m iy a tg a   ega.
M e h n a tn i   tashkil  etishda  o t a - o n a l a r n i n g   shaxsiy  n a m u n a s i ,  a k a - 
o p a la rn in g   ibrati,  shuningdek,  o t a - o n a n i n g   bola  bilan  birga  ishlashlari 
k atta  tarbiyaviy  kuchga  egadir.
O ilada tashkil  etilgan  m ehnat  b o la la rn i  farosatli  boMish,  ishni  rejali 
olib borish, vaq td an   unum li  foydalanish,  te j a m k o r  boMish,  s h u n in g d e k , 
o ‘zgalar mehnati,  inson  m ehnatining m ahsuli  boMgan  n e ’m atlarni  asrab- 
avaylashga  o ‘rgatadi.
O ilada,  shuningdek,  a tro f-m u h it  m u h o fa z a s i  (ekologiyasi)ga  o id 
tarbiyaviy  ishlar  h a m   tashkil  etiladiki,  b u  j a r a y o n d a   b o lalard a  « in s o n - 
t a b i a t - j a m i y a t »   t u s h u n c h a l a r i   o ' r t a s i d a   y u z a g a   k e l u v c h i  o ‘z a r o  
m uvofiqlik  borasidagi  g‘oyalarning  q a r o r   to p ish ig a  za m in   h o z irla ydi. 
O il a   m u h i t i d a   ta s h k il  e til a y o tg a n   h o v li  s a h n i n i   s u p i r i b - s i d i r i s h , 
gulzorlami tashkil etish,  k o ‘ch a tla m i o ‘tqazish  va  ularni  parvarish  qilish, 
m a i s h i y   c h i q i n d i l a r n i   b a r t a r a f   e t i s h g a   n i s b a t a n   e h t i y o t k o r o n a  
m unosabatda boMish  kabi harakatlar bolalard a tabiatni asrashga  n isbatan 
m a s ’ullik tuyg'u sini  shakllantiradi.
Oilaviy h ayotning  m e ’yorida boMishi  k o ‘p j i h a t d a n   oila b u d je tin in g  
h o l a t i g a   h a m   bogMiq.  S h u   b o is   o i l a   a ’z o l a r i   m e h n a t i   e v a z i g a  
y a r a t ila y o tg a n   m o d d i y   m ablagM arni  t e j a b - t e r g a b ,   u l a r d a n   o ‘ rinli 
foydalanish  maqsadga  muvofiqdir.  S h u   b o is  b o la la rn i  h a m   y o s h l ik d a n  
pul  bilan  m u o m a la   qilishga  o 'r g a tis h ,  o ‘z in in g   shaxsiy  h a m d a   oila 
a ’zolarining buyum lari, s huningdek,  oila  m u lk ig a   nisbatan  m a s ’uliyatli 
y ondashishga  k o ‘niktirib  borish  m u h i m   a h a m i y a tg a   egadir.  B olalarg a 
p u ln in g   inson  m ehnatiga  toManadigan  q iy m a t  ekanligini  t u s h u n t i r i b  
berish,  uni  oilaning  eng  m u h im   ehtiyojlari  u c h u n   ishlatish  lozim lig in i 
uqtirish,  ular tarbiyasiga  ijobiy t a ’sir k o ‘rsatgan  boMar edi.  O ilad a tashkil 
e tila d ig a n   iqtisodiy  tarbiya  b o la la r d a   iq tis o d iy   s a v o d x o n lik   h a m d a  
t a f a k k u m in g   shakllanishida  m u h i m   o ‘rin  t u ta d i.  B olalarda  iq tiso d iy
www.ziyouz.com kutubxonasi


tafa k k u rn i  hosil  qilishda  o t a - o n a ,   oilaning  k atta  yoshli  a ’zolarining 
n a m u n a s i   katta  tarbiyaviy  t a ’sir  kuchiga  egadir  ( iatisodiv tarbiva).

Download 11,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   318   319   320   321   322   323   324   325   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish