‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I



Download 11,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet296/413
Sana16.01.2022
Hajmi11,97 Mb.
#379486
1   ...   292   293   294   295   296   297   298   299   ...   413
Bog'liq
Pedagogika. 1-qism (M.Toxtaxojayeva, S.Nishonova) 583e888c8e1f192e31521286245d8a52

M E H N A T   TARBIYASI
M ehnat  tarbiyasining  m ohiyati,  maqsad  va  vazifalari. 
M e h n a t 
tarbiyasi  o'quvchilarga  m ehn atn in g  mohiyatini  c h u q u r  anglatish,  ularda 
m e h n a tg a   ongli  m u n o s a b a t,  shuningdek,  m u ay y an   ijtimoiy-foydali 
h a r a k a t   yoki  k a s b iy   k o ‘n i k m a   va  m a l a k a l a r i n i   s h a k l l a n t i r i s h g a  
y o ‘naltirilgan  pedagogik  faoliyat  jarayoni  b o ‘lib,  ijtimoiy  tarbiyaning 
m uhim  tarkibiy qismlaridan  biri hisoblanadi.  M eh n a t tarbiyasini shunday 
tashkil  etish  kerakki,  inson  m e h n a t  ja ra y o n i  va  uning  natijasidan 
qanoatlanishini tarkib toptirishga  k o ‘maklashsin.  M ehnat tarbiyasining 
p ro v a rd   m aq sad i  shaxs  x a r a k te rin in g   asosiy  xislati  sifatida  u n in g  
m e h n a tg a   boMgan  ehtiyojini  shakllantirishdir.
0
‘quvchilarning ijtimoiy rivojlanishini t a ’m inlashda mehnat  tarbiyasi 
m u h im   s h artlardan  biri  b o ‘lib  hisoblanadi.  U n in g   amalga  oshirilishi 
davlat tom onida n  olib borilayotgan  ijtimoiy va  iqtisodiy siyosat  m azm uni 
bilan  belgilanadi.
0
‘zbekistonda, b o z o r iqtisodiyoti  munosabatlarini shakllantirishning 
asosiy tamoyillari jam iy atd a amalga oshirilayotgan  ijtimoiy islohotlaming 
asosi  sanaladi.
Hozirgi  d a v r d a   te x n ik a   va  tex n o lo g iy alar  rivojlanishini  yuksak 
b o s q i c h g a   k o ‘t a r i s h   u c h u n   is h l a b   c h i q a r i s h n i   k eng  k o ‘l a m d a  
komputerlashtirish,  iste’mol  mahsulotlarini ja h o n  standartlari darajasida 
ishlab  chiqishni  y o ‘lga  q o ‘yish  talab  etilm oqda.
Bularning  b arch asi  yuksak  intellektual  va jism oniy  kam olotga  ega 
b o ‘lish,  ishlab  ch iq arish   jaray o n larin in g   ilmiy-texnikaviy  va  iqtisodiy 
a s o s l a r id a n   t o ' l a q o n l i   x a b a r d o r   b o ‘lish,  m e h n a t g a   o n g li,  ijo d iy  
m u n o s a b a td a   b o ‘ladigan  yoshlarni  tarbiyalashni  taq o zo   etadi.  Bu  esa, 
o ‘z  navbatida, t a ’lim  muassasalarida  m ehnat t a ’limi va tarbiyasini tashkil 
etishga  nisbatan  u lk an   talablarni  q o ‘yadi.
M e h n a t   ta r b iy a s i n i n g   m a q s a d i  o ‘q u v c h i l a r d a   m e h n a t g a   ongli 
m u n o s a b a t n i   s h a k lla n tiris h d ir.  M a z k u r   m a q sa d g a   erishish  y o ‘lida 
quyidagi  vazifalarni  ijobiy  hal  etish  m aqsadga  muvofiq:
—  yosh  a v lo d d a   m e h n a t  qilish  istagini  q a ro r  toptirish  va  ularni 
z a m o n a v iy   ishlab  c h iq a r ish n in g   turli  so h a la rid a   faoliyat  yuritishga 
tayyorlash;
—  o ‘q u v c h ila r d a   u m u m ja m iy a t  m a n fa a ti  y o ‘lida  m e h n a t  qilish 
ehtiyojini  hosil  qilish;
—  ularning  aqliy  qobiliyatlarini  rivojlantirish;
www.ziyouz.com kutubxonasi


—  o ‘q u v c h i l a r n i n g   m a v j u d   b i l i m l a r i n i   u z l u k s i z   r a v i s h d a  
ta k o m illa shtirib  borishlari  u c h u n   z a ru r  sh a rt- s h a ro itn i  yaratish;
—  ularda  m e h n a t  k o ‘n ik m a   va  m alakalarini  tarkib  toptirish;
—  o ‘quvchilar  faoliyatida  y u qori  m a d a n iy a t,  m aq sad g a  intilish, 
tashkilotchilik,  m e h n a t  in tiz o m i,  tadbirkorlik,  tejam k o rlik ,  ishni  sifatli 
bajarish,  moddiy boyliklarga ehtiyotkorona  m unosabatda boMish,  hayotiy 
faoliyat  y o ‘nalishini  belgilash  m alakalarini  shakllantirish;
— o ‘quvchilarda davlat  iqtisodiy siyosati  m az m u n ig a  tayangan  h olda 
u la r   yashab  turgan  h u d u d l a r   ishlab  chiqarish  xususiyatlariga  m uvofiq 
kasblarni  egallashga  boMgan  qiziqishni  oshirish;
—  o ‘quvchilarni kasbga  yoMlash,  ularni  m e h n a t  faoliyatining b a r c h a  
tu rlari,  shuningdek,  ular yash a y o tg a n   h u d u d d a  ehtiyoj  m avjud  boMgan 
m utaxassisliklar bilan  tanishtirish.
M a z k u r  vazifalar  tizim id a  o ‘quvchilarni  m e h n a t g a   psixologik  va 
a m a liy  j ih a td a n  tayyorlash  u la rn in g   qiziqish  va qobiliyatlarini a niqlash 
o rqali  am alga  oshiriladi.
M e h n a t tarbiyasi 
0
‘q u v chilarning aqliy,  m a ’naviv-axloaiv.  iismoniv 
va  estetik  tarbiyasi  bilan  o ‘z a ro   bogMia  h o ld a   yaxlit  t iz im d a   a m a lg a  
o sh irilad i.  C hunonchi:
1.  A qliy  tarb iy a  o ‘q u v c h i l a r   m e h n a t   ta r b iy a s i ,  u l a r n i   k a sb g a  
t a y y o rla sh n in g   asosi  s an a la d i.  Z e r o ,   m e h n a t  —  n a z a riy   va  a m a liy  
b ilim larni  egallashga  y o rd a m   b erad i,  bilim  esa  o ‘z  nav b a tid a  shaxsni 
m e h n a t g a   t a y y o r l a s h n i   t a k o m i l l a s h t i r a d i .   M e h n a t   t a r b i y a s i n i n g  
sam aradorligi  o ‘quvchilarni  m e h n a t  faoliyatiga  tayyorlash  ja r a y o n id a  
h a r to m o n la m a   rivojlangan shaxsni tarbiyalash  vazifasi bilan belgilanadi.
2.  M e h n a t tarbiyasi  axloqiy tarb iy a n in g  asosiy vositasi  hisoblanadi. 
C h u n k i   m e h n a t  faoliyati  y o r d a m i d a   o ‘q u v c h i d a   m e h n a t s e v a r l i k ,  
intizom lilik,  irodalilik,  tash ab b u sk o rlik ,  m ustaqil  h a ra k a t  qilish  kabi 
axloqiy  xislatlar  h am   shakllanadi.
3.  M eh n a t  tarbiyasi  estetik  tarbiya  bilan  m u s t a h k a m   a lo q a d a   olib 
boriladi.  M ehnat  tarbiyasi  m a z m u n i g a   estetik  e le m e n tl a r n i  singdirish 
aso sid a  uni  am alga  oshirish  o ‘q u v c h i l a r   m e h n a t   ta rb iy a sid a   k a tt a  
ah a m iy a t  kasb etadi.  M e h n a td a  g o ‘zallik va o ‘z  m e h n a t i d a n   zavqlanish 
u n in g   y an a d a  sam arali  kechishiga  y o rd a m   beradi.
4.  «Milliy istiqlol g ‘oyasi:  asosiy tu s h u n c h a  va tam oyillar»  risolasida 
m illiy  istiqlol  m afkurasining  ijtim o iy -iq tis o d iy   asoslari  h a q i d a   fikr 
yuritilar ekan:  «Milliy  istiqlol  m afk u rasi  o ‘z  m o h iy a tig a   k o ‘ra,  h a r  b ir 
fu q a ro n in g   m unosib tu rm u s h   darajasini  t a ’m in la y d ig a n   farovon  h ay o t
www.ziyouz.com kutubxonasi


kechirishga  chorlaydi.  H ar  bir  insonni,  u  qaysi  shakldagi  m ulkchilik 
asosida  m ehnat  faoliyati  bilan  shug‘ullanm asin,  shaxsiy  m a nfa atlarini 
xalq  va vatan  m anfa ati  bilan  o ‘zaro  uyg‘unlashtirib yashashga  undaydi. 
...  H a r  bir  fu q a ro n in g   farovonligi  —  butnn jam iyatning  farovonligidir, 
g ‘oyasini  ilgari  su ra d i» 1,  —  deb  t a ’kidlanishi  h am   bejiz  emas.
Yuqoridagilarga  asoslanib,  o ‘quvchilar m ehnat  tarbiyasida quyidagi 
m ezonlarni  asos  qilib  olish  m aqsadga  muvofiq.  Bular:
—  o ‘q u v c h i la r   t o m o n i d a n   m e h n a t n i n g   ijtimoiy  a h a m i y a ti n i n g  
tushunilishi;
—  ularning  ixtiyoriy  ravishda  m ehnat  qilishlari;
—  ularda  m e h n a t   qilmay  hayot  kechiruvchilarga  nisbatan  nafrat 
uyg‘otish;
— 
0
‘quvchilarda  m ehnat  va  m ehnat  ahliga  hurmat  tuyg‘ularini qaror 
toptirish;
—  ularda  m e h n a t d a  javobgarlikni  his  etish  tuyg'usini  tarbiyalash;
—  ularning  m e h n a tg a   ongli  m u n o s a b a td a   b o ‘lishlariga  erishish;
—  m e h n a t d a   ijodkorlikni  q o ‘llab-quvvatlash;
—  o ‘quvch ilard a jam iyat  va  u m u m x a lq   mulkini  k o ‘z  q o ra c h ig ‘iday 
asrash  tu y g ‘ularini  shakllantirish;
—  m e h n a t d a   d o ‘stlik,  o 'rto q lik   va  ham korlikka  erishish;
— 
0
‘q u v c h i l a r n i n g   m e h n a t n i   g o ‘z a ll i k   m a n b a y i   s i f a t i d a  
tushunishlariga  erishish  va  boshqalar.
Yuqoridagi  m ezonlar asosida o ‘quvchilami b o ‘lg‘usi  kasbiy faoliyatga 
tayyorlash jarayonini  barcha t a ’lim-tarbiya  ishlarini  mustahkam aloqada, 
hozirgi  z a m o n   talablariga  mos  h o ld a   olib  borish  taqozo  etiladi.

Download 11,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   292   293   294   295   296   297   298   299   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish