‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I


Hamma  ezguliklar bilim  nafl  tufaylidur



Download 11,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet283/413
Sana16.01.2022
Hajmi11,97 Mb.
#379486
1   ...   279   280   281   282   283   284   285   286   ...   413
Bog'liq
Pedagogika. 1-qism (M.Toxtaxojayeva, S.Nishonova) 583e888c8e1f192e31521286245d8a52

Hamma  ezguliklar bilim  nafl  tufaylidur,
Bilim  tufayli,  go ‘yo   ко ‘kka  yo
 7 
topiladi.
Ushbu  fikrlami  ifoda etganda a llo m a   n a q a d a r h a q   edi.  Z e r o ,   o r a d a n  
t o ‘q q i z - o ‘n  asr  vaqt  o ‘tgach,  inson  n afaq at  o sm o n g a   u c h a   o ld i,  balki 
ko in o tn i  h a m   zabt  etishga  m uvaffaq  b o ‘ldi.
B a h o v u d d in   N a q s h b a n d i y   t a r i q a t i d a   avliyolik  k u c h - q u v v a t i n i  
ezgulikka,  i l m - m a ’rifatni  rivojlantirishga  y o ‘naltirish  y e ta k c h i  o ‘rin 
tutadi.  Binobarin,  i l m - m a ’rifat  zu lm   va b i d ’atd a n   forig1  b o ‘lish  y o ‘lidir. 
A llo m a  to m o n id a n   ilgari  surilgan  «Xilvat  d a r   a n j u m a n » ,  « S a fa r  d a r  
vatan»  g ‘oyalari  mavjud  bilim larni  s u h b at  h a m d a   am aliy o t  y o r d a m i d a  
o ‘z l a s h t i r i s h   m a q s a d g a   m u v o f i q l i g i g a   i s h o r a d i r .   Z e r o ,   b a h s -  
m u n o z a r a l a r d a ,   d o i m iy   i z l a n i s h l a r d a   hosil  b o 'l g a n   ilm   p u x t a   va 
m u s ta h k a m   boMadi.
Alisher  N avoiy  bilim larni  izchil,  uzluksiz  o ‘zlashtirish  za ru rlig in i 
uqtiradi.  S h u n in g d e k ,  ilm  o 'r g a n is h   m a sh a q q a tli  y u m u s h   b o ‘lib,  uni 
o ‘rganishda  ayrim   qiyinchiliklarni  yengib  o ‘tishga  t o ‘g ‘ri  kelishi,  bu
1  B eru n iy  A bu  R ayhon.  T an lan g an  asarlar.  II jild .  — T o sh k e n t,  D avlat  n a sh riy o ti,  1965.  — 
125-bet.

0 ‘zbek  pedagogikasi  antologiyasi  //T u z u v c h i-m u a llifla r:  H o sh im o v   K .,  S a fo   O c h il.  —
T o sh k e n t,  0 ‘qitu v ch i,  1995.  —  137-bet.
www.ziyouz.com kutubxonasi


y o ‘lda  ch id a m li,  q a n o a tli,  bardoshli  b o ‘lish  o rq a lig in a   m u k a m m a l 
bilim ga  ega  bo'lish  m um k in lig in i  t a ’kidlaydi.
A b dulla  Avloniy  esa  inson  aqliy  kam oloti  xususida  to 'x t a l a r  ekan, 
quyidagilarni bayon etadi:  «11m  dunyoning izzati,  oxiratning sharofatidir. 
Ilm   inson  u c h u n   g ‘oyat  m u q a d d a s  bir fazilatdur,  zeroki,  ilm  bizga  o ‘z 
ah v olim iz ni,  harakatim izni  o y n a  kabi k o ‘rsatur,  z e h n im iz n i,  fikrimizni 
qilich  kabi  o ‘tkir qilur,  ilmsiz  o d a m   mevasiz  daraxt  k a b id u r» 1.  Alloma 
bilim   in so n n i ja h o la td a n   q u tqarishning eng sam arali vositasi ekanligiga 
h a m  urg‘u  beradi:  «Ilm bizni jaholat  qorong‘usidan qutqarur,  madaniyat, 
m a ’rifat  d u n y o s ig a   c h i q a r u r ,   y o m o n   fe ’ll a r d a n ,   b u z u q   is h la rd a n  
q a y t a r u r ,   y a x s h i  x u l q ,   o d o b   s o h i b i   q i l u r .   B u g u n   h a y o t i m i z ,  
sa lo m a tlig im iz ,  s a o d a tim iz ,  s arvatim iz,  m a is h a tim iz ,  h im m a tim iz , 
g ‘ay ratim iz,  d u n y o   va  o x iratim iz  ilmga  bog‘liq dur»2.
0
‘quvchi dunyoqarashini shakllantirishning bir  nec ha  maqbul shakl, 
m e t o d   va  vositalari  b o ‘lib,  u la r  sirasida  m a ’naviy-axloqiy,  ijtimoiy- 
g ‘oyaviy,  iqtisodiy,  huq u q iy ,  estetik  va  ekologik  m avzularda  tashkil 
e t i l u v c h i   s u h b a t l a r ,   b a h s - m u n o z a r a l a r ,   m a ’r u z a l a r ,   m u a m m o l i  
vaziyatlarni  yaratish  asosida  o ‘quvchilarni  fikrlashga  und o v ch i  amaliy 
tre n in g la r,  debatlar,  m ustaqil  ishlar,  s h u n in g d ek ,  ishchanlik  o ‘yinlari 
y a n a d a   sam arali  sanaladi.
M u staq il  ishlarni  tashkil  etish,  xususan,  m u ay y an   mavzu  asosida 
o ‘quvch ilarn i  kichik  ilmiy  izlanishlarni  olib  borishga  y o ‘llash  ularning 
dunyoqarashlarini y anada boyib borishida poydevor boMib xizmat  qiladi. 
0
‘s m i r   h a m d a   o ‘sp irin larn i  m a ’lum   n az ariy a  yoki  t a ’lim o tlarn in g  
g ‘o y a l a r i g a   n i s b a ta n   t a n q i d i y   m u n o s a b a t   b i ld ir is h ,  m e t o d o l o g ik  
m ohiy atin i ochib berish,  shaxsiy fikrlarini bayon  etishda asosli  dalillarga 
t a y a n g a n   holda  ish  k o ‘rishga  u n d ash   h am   o 'z in i n g   ijobiy  natijalarini 
beradi.
T a ’lim -tarbiya  ja ra y o n in in g   izchil,  uzluksiz,  tizimli  h a m d a ,  aniq 
ijtim oiy  m aq sad   asosida  tashkil  etilishi,  m a z k u r  j a ra y o n d a ,  fanlararo 
a l o q a d o r l ik ,   s h u n i n g d e k ,  d u n y o q a r a s h n i   s h a k l la n tiris h d a   sam arali 
sa n a lu v c h i  b arch a  mavjud  om illarn in g   birligiga  tay an g a n   h o ld a  ish 
k o ‘rish  k o ‘zlangan  m aq sad g a  erishishning  kafolatidir.  M a z k u r  holat 
m a ’lu m   ijtimoiy  v o q e a -h o d is a la r  m ohiyatini  turli  nuqtayi  nazardan
1  A v lo n iy   A.  O d o b   b o 's to n i  v a  ax lo q   g u listo n i.  —  T o sh k e n t,  0 ‘qitu v c h i,  1994.  —  10-bet.
2
  A v lo n iy  A.  T u rk iy  gu listo n   y o h u d   axloq.  — T o sh k en t,  O 'q itu v c h i,  1992.  -   2 2 -2 3 -b etlar.
www.ziyouz.com kutubxonasi


b a h o la s h ,  u larn in g   rivojini  k o ‘ra  bilish,  bir  h o la td a n   ikkinchi  ho latg a 
o ‘tishini  kuzatish,  ularning o ‘z a ro  b o g ‘liqligi va aloqadorligi,  bir-b irin i 
ta q o z o   etishini  tu s h u n a   olish  i m k o n in i  beradi.
T a ’lim -ta rb iy a n i  tashkil  etish  j a r a y o n i d a   fa n la ra r o   a lo q a d o r lik , 
ijtimoiy va tabiiy om illarning o ‘z a ro  m uvofiq  kelishiga erishish  om illari, 
a t r o f - m u h i t  h a m d a   ijtimoiy  m u n o s a b a t l a r   t a ’sirida  shaxs  k a m o l o t in i 
t a ’m in la sh g a  erishish  im k o n iy a tla rid an   u n u m li  foyda la nishga  intilish 
m aqsadga  muvofiqdir.  T a ’lim  m uassasalarida o ‘quv  pre d m e tla ri  sifatida 
tavsiya  e tilgan  f a n la r   a s o sla r in in g   o ‘q u v c h ila r  t o m o n i d a n   c h u q u r  
o ‘zlashtirilishi  u lard a  keng  d u n y o q a r a s h n i   sh ak llan tirish g a  y o r d a m  
beradi.  0 ‘qitu v ch ila r  o ‘q u v ch ilard a  ilmiy  d u n y o q a r a s h n i  shakllanishi 
x u s u s id a   g ‘a m x o ‘rlik  qila  b o rib ,  d o i m i y   ravishda  u l a r   t o m o n i d a n  
o ‘zlashtirilgan  ilmiy  bilimlarni  a m a liy o td a   q o ‘Ilay  olinishiga  e ’ti b o r  
berishlari  zarur.  F a n   o'q itu v ch ilari  u  yoki  bu  q o n u n iy a t l a r  va  u la rn in g  
m o h iy a ti  bilan  o'q u v c h ilarn i  ta n ish tirib   b o ra r  e k a n la r,  o ‘quvch ilarg a 
turli  hayotiy  vaziyatlarda  u la rd a n   foydalanish  yoki  ularga  t a y a n i b   ish 
k o ‘rish  lozimligini  tu shuntirib  borishlari  kerak.
D u n y o q a ra s h n in g   sh akllanishida  ja m iy a td a   u s tu v o r  o ‘rin  tu t g a n  
mafkuraviy g'o yalar va  ularning  m o hiyatida n  to'laqonli  x a b a rd o r b o ‘lish 
o ‘ziga  xos  a h a m iy a tg a   ega.  S h u   b o is  t a ’lim  m u a s s a s a la rid a   y o ‘lga 
q o ‘yilayotgan  t a ’lim-tarbiya,  xususan,  ijtim oiy-gumanitar va tabiiy fanlar 
asoslari  mohiyati  bilan  o ‘quvchilam i  tanishtirish jarayonida  0 ‘zbekiston 
Respublikasining ijtimoiy hayotida bosh  m ezon sifatida e ’tirofetilgan  milliy 
istiqlol  g‘oyasi  va  mafkura  m a z m u n id a   ilgari  surilgan  q arashlar  xususida 
batafsil  m a ’lum otlar berib borish,  ulaiga  nisbatan o ‘quvchilarda  m uayyan 
m u nosabatni shakllantirish  pedagogik jih a td a n   samarali  y o ‘l  hisoblanadi.

Download 11,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   279   280   281   282   283   284   285   286   ...   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish