‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

chiqarish xarajatlari va boshqa zaruriy sarflarning o'm in i qoplashga
im kon beradi. Bundan tashqari, pul tushum ining tarkibida foyda
ham mavjud bo'ladi. U ndan korxona tom onidan ishlab chiqarishni
kengaytirish, m oddiy rag'batlantirish fondlarini yaratish, davlat

---

byudjeti oldidagi majburiyatlarni bajarish uchun foydalaniladi.
Iste'm olchi mahsulot sotilishi natijasida ishlab chiqarish vositalari
yoki iste’m ol mollari ko'rinishidagi zaruriy m ahsulotni oladi.
Korxonalar mahsulotlarini sotishda ayrim kamchiliklarga ham
y o ‘l q o ‘yadi. Xususan, ayrim hollarda sotish rejasini oshirib
bajarish bilan birga m ahsulotlarning ayrim turlarini xaridorlarga
belgilangan muddatlarda etkazib berish rejasi bajarilmaganlik hollari
uchraydi. Bu korxonaning о ‘ziga (u penyalarva jarimalar toMaydi)
va xaridorga zarar keltiradi. Shuning uchun sotish rejasining
bajarilishi mahsulot etkazib berish b o ‘yicha shartnoma majburiyat-
larining bajarilishini hisobga olish bilan tahlil qilinadi. Bunda bitta
xaridorga etkazib berish rejasining oshirib bajarilishi boshqa
xaridorlarga etkazib berish rejasining bajarilmaganligiga sabab
bo'lganligi hisobga olinadi. Shuning uchun shartnoma majburiyatlari
rejasini bajarilishi 100 %dan oshib ketmasligi kerak.
Sotish hajmi tayyor m ahsulotni ishlab chiqarish va uni o ‘z
vaqtida sotishga to ‘g ‘rid an-to‘g ‘ri bog'liqdir. Tovar m ahsuloti
m ahsulotni sotish ko‘rsatkichlarida sotilm agan m ahsulotlarning
o'zgaruvchan qoldiqlarining o'zgarishi bilan aks ettiriladi. M ahsu­
lotlar sotilishining bir m arom daligini ta’m inlash uchun korxo­
nalar tayyor m ahsulotlarning zarur hajmiga ega bo'lishi kerak.