‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

miqdorda qarz puliga talab bor va unga nisbatan qanday miqdorda
qarzga beriladigan pul chiqarilgan. Talab oshsa, foiz ortadi, taklif
tushsa, u kamayadi.
Qarzga olinadigan pulni ishlatishdan kutiladigan naf darajasi,
aniqrog'i shu pulning iste’mol qiymati. Qarz puli tadbirkor uchun
ko'p foyda keltirsa yoki iste’m olchi ehtiyojini to'laroq qondirsa,
foiz yuqori b o'lad i, aks holda u pasayib ketadi. Bunda pulni hozir
ishlatishdan tegadigan n af taqqoslanadi.
Qarzni to'lash muddati va sharti. 
Agar qarz uzoq m uddatga
berilib, uni sekin-asta, kichik-kichik qism larga b o'lib , bem alol
qaytarish m um kin bo'lsa, qarzdor yuqori foizga rozi bo'ladi. Agar
qarz qisqa vaqtga berilsa va uni bir yo'la to'lash shart bo'lsa, qarzdor
past foizni m a ’qul ko'radi. G ap shundaki, qarz qanchalik uzoq
m uddatga b erilsa, sh u n ch alik uni ish la tib , darom ad ko'rish
m um kin va shu hisobdan foiz to'lash o so n bo'ladi.
Qarzning qanday pul bilan berilishi. 
A gar qarz erkin
konvertirlangan valyutada berilsa, foiz yuqori belgilanadi, agar u

---

oddiy valyutada berilsa, foiz nisbatan past o'rnatiladi. Konvertir-
langan pul nufuzli bo'lgani uchun uni ishlatish o so n , undan
tezda daromad ko'rish mumkin.
Inflyasiya darajasi. 
Inflyasiya yuz bersa, qarzga berilgan pul
egasiga qaytib kelgunicha o ‘z qadrini qisman yo'qotadi. Bunda pul
egasi yutqazadi. Shu sababli foiz inflyasiyani hisobga olib o ‘matiladi.
Foiz inflyasiya shiddatiga nisbatan to ‘g ‘ri mutanosiblikda o'zgaradi.
Pulni qarz berishdan ko‘ra boshqa yo‘sinda ishlatishdan
tushadigan daromad. 
Bunda pul egasining afzal k o‘rish prinsipi