‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova

Darhaq iqat, axloq biz uchun a w a lo , insoniy m unosabatlar
shuningdek insonlarning fe’l-atvorlari, ularning qanchalik maqbul
nuqtai nazardan ko'rib chiqish va baholashga im kon bem vchi bilim
sohasidir. Taraqqiy etgan davlatlarda, ayniqsa, Yaponiya va AQ Shda
firmalarning «Etika kodeksi» va biznesm enlarning alohid a kasb
ustalari guruhlarining «Ishbilarm onlik kodeksi» keng qo'llaniladi.
«B iznesm enlarning axloq kodeksi» birinchi marta A Q Shda 1913-
yili ishlab chiqilgan bo'lib, unda tadbirkorlik faoliyatini yuritishning
asosiy qoidalari qabul qilingan. Bu qoidalar yagona asosga jamlangan
b o'lib , ular biznes sohasidagi usul va siyosatni baholash, haqiqat
va adolatlilik tushunchalari bilan uyg'unlashishi belgilangan.
Vaqt o'tishi bilan kodeks bir necha bor takomillashdi. Natijada,
bu borada turli firmalar va kom paniyalar tom onidan to'plangan,
ularning tajribasiga asoslangan, um um lashgan g'arb ishbilarmonlik

---

dunyosida keng m a’lum bo'lgan quyidagi «B iznesm enning axloq
kodeksi» shakllandi:
1. Umumiy qoidalar.
— xususiy m ulk muqaddas, daxlsiz va m ulkchilikning qolgan
barcha shakllari bilan bir qatorda teppa-tengdir;
— tadbirkor ish ch a n lik va yaratuvchanlik m issiyasin in g
jonkuyaridir. U ning kasbi astoydil faoliyatni, ishlab pul topishni
talab qiladi. Bu uning o b r o '-e ’tibori manbaidir;
— tadbirkor o'z m ehnatining aham iyatini anglay oladi. U o'z
hamkorlaridan ishga m as’uliyat bilan yondashishni talab qiladi va
uni qo'llab-quw atlaydi;
— xususiy xo'jalik faoliyati ishlab chiqarish kuchlarining rivoj-
lanishiga olib keladi va tadbirkorga o'ziga xos majburiyatlar yuklaydi.
2. Tadbirkor va davlat.