‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy va o r t a m a X s u s t a ’l im V a z ir L ig I sh. J. Ergashxo‘jayeva innovatsion marketing

2.3. Z am onaviy raqobat sharoitida innovatsion
m arketing texnologiyalarining shakllanishi
M arketing deb nom lanadigan jaray on tovar ishlab chiqarishning 
asosi sifatida ijtim oiy m ehnat taqsim oti boshlangan paytlardan bu- 
y on ehtiyojlarni qondirish usuli va ayirboshlash bilan b o g ‘liq m uno- 
sabatlarga xos b o ‘lgan hodisa sifatida m avjud b o ‘lib kelgan. R aqobat
31

---

kurashining asosiy vositasi sifatida m arketingning yangicha nazariy 
konsepsiyalari x o ‘jalik faoliyati evolutsiyasi bilan bir paytda rivoj- 
langan. M arketing innovatsiyalari va x o ‘jalik faoliyati evolutsiyasi 
o ‘rtasida sabab va oqibatlarning vaqti-vaqti bilan o ‘rin alm ashadi- 
gan to ‘g ‘ri va teskari aloqalarning m urakkab tizimi mavjud.
M arketingdagi innovatsiyalar bosqichi bir-biridan q at’iy chega- 
ralar bilan ajratilmaydi va yetarli darajada shartli xarakterga ega 
hisoblanadi. Shu bilan birga, ularning har biri alohida firm alam ing 
em pirik tajribasi ta ’riflaridan boshlab q at’iy ilm iy-nazariy ishlan- 
m alargacha b o'lgan o ‘z m antig'i va rivojlanish qonuniyatlariga ega. 
M arketingning innovatsion texnologiyalari paydo bo ‘lishi va iqti- 
sodiyotning rivojlanishi o ‘rtasidagi sabab-oqibat aloqalarini k o ‘rib 
chiqam iz. M arketingdagi innovatsiyalarning asosiy bosqichlari 
2.2-rasm da aks ettirilgan.
Innovatsion marketing
Global marketing
Kommunikatsion marketing ^
Eksport marketingi
Xolistik marketing
2011
Benchmarketing
Xalqaro marketing
2010
Ijtimoiy-axloqiy marketing
Autsorsing
2005
Logistika marketingi
Lateral marketing
2000
0 ‘zaro munosabatlar marketingi
Hissiyotlar marketingi
1990
Tarixiy innovatsiyalar nazariya-
Empirik marketing
1980
si
Internet marketing
1970
POS marketing
M erchendayzing
I960
Marketing tadqiqotlari
Brend-marketing
1950
Iste’mol xususiyatlarini opti-
Joylashtirish
1940
mallashtirish 
(yangilik, sifat,
Segmentlash
1930
ishonchlilik, nufuzlilik, dizayn,
«4R» - marketing-miks
1920
foydalanish qulayligi, sotuvdan
M arketingning narx bilan
1910
keyingi xizmat ko‘rsatish shart-
bog'liq tarkibiy qismi
1900
lari va b.)
2.2-rasm. M arketingda innovatsiyalarning asosiy bosqichlari1.