‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy V a ‘ r t a m a X s u s t a 'l im V a z ir L ig I

Q aytarm a milkli qalpoqcha to ’qish usullari. 
Qalpoqchaning 
qaytariladigan milk qismini qalpoqcha bilan birga bir y o ’nalishda 
vcrtikal qilib yoki alohida halqa tcrib olib ko'n dalang y o ’nalishda 
to ’qish mumkin. Ikkinchi usulda to ’qilgan qalpoqchaning qaytarma 
qismi boshga kiyilganda loyiq, chiroyli turadi, uning c h o ’zilib 
ketmasligi 
birinchi 
usulda 
to ’qilganiga 
nisbatan 
kalolatlangan. 
K o ’ndalang qaytarmani ikki xil usulda bajarish mumkin.
1-usul
(90-rasm). Tayyor to ’qilgan 
qalpoqchaning 
pastki 
qismiga, 
alohida 
to'q ib tayorlangan milk tikob chiqiladi.
2-usulda
esa, avval qaytarma milk 
uchun kerekli halqa soni (masalan 18-20 ta) 
terib olinib. uni kcrakli chok turi bilan 
(masalan, inglizcha pezina) bosh aylanasiga 
o ’lchab etarli uzunlikda toqiladi. S o ’ng 
halqalar 
bekitiladi 
va 
tayyor 
bo'lgan 
qaytarma 
milkning 
yon 
tomonidan 
qalpoqcha uchun kerakli halqa soniga teng 
b o ’lgan hakqalar tcrib olinadi Tanlangan 
chokda qalpoqcha t o ’qib bitiriladi. Bunda 
qaytarma 
milk 
halqalari 
k o ’ndalang 
y o ’nalgan bo'Isa qalpoqcha choklarining 
vo’nalishi 
unga 
tik 
(pcrpendikulyar) 
y o ’nalgan bo'ladi.
Qiz 
bolalar uchun qaytarm a milkli qalpoqcha to’qish.
Qalpoqcha uchun qalinroq ip tanlanadi. 100-120 gramm atrofida ip 
kerak bo'ladi. Diametri 2,5 b o ’lgan 2 tali spitsada 
toqiladi. Bosh 
aylanasi o ’lchanadi va qalpoqcha boshga zichroq yopishib turishi uchun 
bu o ’lchovdan 4-5 sm, ayirib tashlanadi. Masalan boshaylanasi 52 sm 
bo’lsa - 4 = 48 sm. Endi tanlangan chok turidan namuna nusxa tayorlab 
olinadi. Masalan, 20 ta halqada toqilgan namunani sm tasmasiga q o ’yib 
o ’lchanadi. 20 ta halqa kcngligi 10 sm chiqdi deylik. Demak 1 sm 
uzunlik uchun 2 ta halqa kerak ekan. Demak, 48 sm uchun 48x2=96 ta 
halqa kerak bo’ladi. T o ’qilgan kiyimlarning c h o ’zilish xususiyatlarini 
hisobga olgan holda 8-10 ta kamroq halqa olinadi 96-8=88. Demak.
90-rasm. Qaytarma
milkli qalpoqcha

---

qalpoqcha uchun 88 ta halqa teriladi va 6-8 sm qaytarma milk uchun 
(qalpoq asosi uchun) 
14-16 sm asosiy chokda to ’qiladi. 
Endi 
qalpoqchaning yuqori (tepa) qismi t o ’qiladi. Buni bir necha xil usullarda 
bajarish mumkin. Buning nchun halqalar soni qisqartiriladi.
Masalan, qisqartirish boshlanadigan birinchi qatorda m a ’lum 
halqalar oralig’idan 2 ta halqadan bitta to ’qiladi. aytaylik, har 8-halqa 
bilan 
9-halqa 2 tadan bitta t o ’qiladi. 3-4 marta yuqoridagi tartibda 
qisqartirilgandan keyin k o ’proq qisqartirish bajariladi. Masalan, har 
uchinchi va to ’rtinchi halqa 2 tadan 1 ta to ’qiladi. 2-3 marta shu tartibda 
qisqartirilgach, qolgan hamma halqalardan bitta to ’qilib, qalpoq to ’qib 
bitiriladi. Yon qismi trikotaj chokda tikib chiqiladi. Qalpoqchaning 
yuqori (tepa) qismini guldor qilib qisqartirish ham mumkin.