‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy V a ‘ r t a m a X s u s t a 'l im V a z ir L ig I

K IY IM D A T U G M A UC H U N IZMA T O ’QISH USU L L A R I.
A ,
122 - rasm. Izma turlari
T o ’qilgan kiyimlarda tugma 
uchun izma t o ’qishning bir necha 
usullari q o ’llanilib, ularga kichik 
izma, gorizontal izma va vertikal 
izmalar kiradi (122-rasm). Izma 
to ’qish 
uchun 
avvalo 
old 
b o ’lakning 
tugm a 
qadaladigan 
tomoniga tugma qadab chiqiladi 
yoki 
ulaming 
o ’mi 
aniq 
belgilanadi. Izma t o ’qiladigan old 
bo’lak keyin to ’qiladi. 
Birinchi 
tugma 
uchun 
izma 
o ’m igacha 
to’qib kelingach, izma ochiladi.
Tugmaning 
katta 
kichikligiga 
moslab, izma turi tanlanadi va 
t o ’qiladi.
Gorizontal 
(k o ’ndalang)
izma 
(123-rasm). 
Taqilma 
milkning (plankaning) izma o ’rni 
belgilangan qismigacha to ’qiladi.
Taqilma 
milkning 
markazidagi 
taqilma milk 10 ta halqadan iborat 
bo’lsa 5-6-7- halqalarni belgilanadi.
2 
tadan 
5 
tagacha 
tugmaning
o ’lchamiga moslab halqa berkitiladi va nusxaga moslab t o ’qishni davom 
ettiriladi. Keyingi qatorda shu berkitilgan halqalar o ’m ida havoyi halqa 
teriladi. Havoyi halqalar soni berkitilgan halqa soniga teng b o ’ladi va 
yana to ’qishda davom ettiriladi.
123 - rasm. Gorizontal izma
91

---

Vertikal 
(b o ’ylam a) 
izma
(124-rasm). Izma o ’mi belgilangan 
joygacha to ’qib kelinadi. Taqilma 
milk halqalarini ikkiga b o ’linadi. 
Avval 
birinchi 
b o ’lakni 
tugma 
o ’lchamiga 
moslab 
3-5 
qator 
to ’qiladi. 
Keyin 
alohida 
koptok 
ipdan ikkinchi boshqa b o ’lakni ham 
shuncha qator to ’qiladi. S o ’ngra bitta 
ipni uzib tashlab, asosiy ipda bir 
tekis to ’qishda davom etiladi. Hosil 
bo'lgan izma chetidagi ortiqcha ipni 
halqalar 
orasiga 
o ’rab 
edirib 
yuboriladi.
Avrim 
hollarda 
(125-rasm) 
tugmalar uchun ilmoq yordamida 
ham izma to ’qish mumkin. Buning 
uchun o ’miz b o ’ylab ilmoqda bir 
qator 
homakisiz 
past 
ustuncha 
t o ’qiladi. 
Keyingi 
qatorda 
esa, 
xomakisiz ustun t o ’qib turib tugma 
o ’m iga kelgach, zanjirlar to ’qiladi. 
Masalan, 2 ta xomakisiz ustunning 
ustidan 2 tadan zanjir to ’qib o ’tib 
ketiladi 
va 
keyingi 
uchinchi 
xomakisiz ustunning ustiga yana 
xomakisiz ustunlar t o ’qilaveriladi. 
Izma o ’miga kelganda yana 2 ta 
zanjir 
to ’qilib, 
pastdan 
ikkita 
xomakisiz ustun oralatib o ’tiladi.
124-rasm. Vertikal izma
125-rasm. Ilmoqda izma to ’qish