Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

Harakat malakalari va jismoniy qobiliyatlarning o‟zaro aloqasi va 
birligi. 
Jismoniy qobiliyatlar faoliyat chog‟ida namoyon bo‟lar ekan, ularni 
harakat malaka va ko‟nikmalari-dan ayri holda tasavvur etib bo‟lmaydi. Insonning 
u yoki bu harakat faoliyatini qay darajada o‟zlashtirib olganiga qarab tegishli 
jismoniy qobiliyatlarini yuzaga chiqarish darajasi ham o‟zgaradi. 
 
 

---

112 
9.3. Kuch qobiliyatini tarbiyalash. 
 
9.3.1. Kuch qobiliyatlari haqida tushuncha, ularning turlari. 
Kuch qobiliyatlarining rivojlanish darajasini va namoyon bo‟lishini 
belgilovchi omillar 
Kuch qobiliyatlari, ularning namoyon bo‟lishi organizmning ta‟sirlanishi 
natijasida ro‟y beradi, u ruhiy, mushak, motor, vegetativ, gormonal vazifalar 
sifatlari va organizmning boshqa fiziologik tizimlarining asosida yuz beradi. 
Bulardan kelib chiqqan holda kuch qobiliyatlari soddalashtirilgan «mushaklar 
kuchi» tushunchasiga bog‟liq bo‟lmaydi, chunki bu ularning faqatgina qisqarish 
xususiyatlarinining mexanik tavsifistikasi bo‟lar edi xolos. Mushak kuchi har bir 
harakat amalining rivojlanuvchi tarkibiy qismidir. U namoyon qilinayotgan tezlik, 
tashqi qarshilik va ishning davomiyligiga bog‟liq holda sifat tavsifi ega bo‟lishi 
mumkin. 
Mushak kuchi insonning jismoniy imkoniyatlarini tavsiflovchi ko‟rsatkich 
sifatida - bu mushaklar kuchlanishi oqibatida tashqi qarshilikni engish yoki unga 
qarshilik ko‟rsatish qobiliyatidir. 
Kuch qobiliyatlari faol sport yo‟nalishida rivojlanayotgan hollarda, 
mashg‟ulot samarasi maksimum sarflanayotgan kuch va uning namoyon bo‟lish 
vaqtiga bog‟liqligini e‟tiborga olish lozim. Kuch qobiliyatlarini rivojlantirishda 
mashg‟ulot zo‟riqishini qo‟llash texnologiyasi quyidagi turli imkoniyatlarning 
namoyon bo‟lishiga asoslanishi mumkin: bir martalik, qaytarma, davriy yoki 
nodavriy ishda; kichik yoki katta tashqi qarshilikka qarshi; mashg‟ulot 
mashqlarining jadal yoki sust tezligi; tushaklarning turli bosh-lang‟ich - 
bo‟shashgan yoki taranglashgan holatlaridan. 
Mushak kuchini belgilovchi muhim jihatlardan biri bu