Yusuf xos xojib “qutadg’u bilig” asari. Reja: Yusuf Xos Hojib hayot yo’li. «Qutadg’u bilig»

Bilimsiz kishi ko’ngli qumtak turur,

O’kuz kirsa to’lmaz ob o’tim unur


(Nodonning aqli qumga o’xshaydi,

Agar unga daryo oqib kirsa ham to’lmaydi)

va boshqalar.

«Qutadg’u bilig» XI asrdagi Markaziy Osiyo va Sharqiy Turkistondagi turkiy xalqlar va qabilalar tilining yodgorligidir. U «Devonu lug’otit turk»dagi qadimgi qo’shiqlar va ayniqsa «O’rxo’n-Enisey» yodgorliklari tilidan xiyla farq qiladi hamda turkiy tillarning adabiy til sifatida taraqqiy etish prosessini ko’rsatadi. «Qutadg’u bilig»da biz ko’pgina arxaik so’zlarning iste’moldan chiqib ketganini, biroq «y» va «z» tovushlari o’rnida «d» tovushini qo’llash kabi arxaik formaning davom etib kelganini hamda endi arabcha va fors-tojikcha so’zlar ancha ko’p ishlatila boshlaganini ko’ramiz.


Adabiyot:

1. Mallaev N.M. O’zbek adabiyoti tarixi. 1-kitob. 3-nashri:-Toshkent: «O’qituvchi», 1976:-106-126 b.

   
   

2. Mualliflar jamoasi. O’zbek adabiyoti tarixi. 5 tomlik. 1-tom.-Toshkent: «Fan», 1977.-106-131 b.

   
   

3. Nadjip E.P. Issledovanie po istorii porskix yazûkov XI-XIV vekov.-M. «Nauka», 1989. 284 s.

   
   

4. Folkin M.S. Sokroviùnisa Vostochnoy mudrosti. Yusuf balasaguni. Blagodatnoe znanie-L.: Sov: pis, 1990.-s. 5-59.

   
   

5. Hasanov S. Xorazm ma’naviyati darg’alari. – Toshkent: «Adolat», 2001. - 224 b.

   
   

6. Xayrullaev M.M. Farobiy. - Toshkent: «O’zbekiston», 1991. - 78 b.

   
   

Matn:

1. Yusuf Xos Hojib. Qutadg’u bilig.-Toshknt: «Fan», 1972.-964 b.

   
   

2.Yusuf Xos Hojib. Qutadg’u bilig -Toshkent.

«Yulduzcha», 1990.-192 b.

8. Ahmad Yugnakiy va uning “Hibatul-haqoyiq” asari.

Reja:

Ahmad Yugnakiyning hayoti va faoliyati haqida nihoyatda oz ma’lumot saqlanib qolgan. Uning hayot yillari, ijtimoiy turmushi va boshqalar ma’lum emas. «Hibatul-haqoyiq»ning ayrim misralari va uning nusxalariga boshqalar tomonidan yozilgan qaydlar shoirning hayoti va faoliyati haqida, bir oz bo’lsa ham, tasavvur hosil qilishga imkon beradi.

«Hibatul-haqoyiq»ning tekstida kitobning yozilgan yili, joyi, hatto nomi ham ko’rsatilmaydi. Faqat bir baytda shoir o’z nomini tilga oladi: