Yurtimizda,jamiyatimizda ro‘y berayotgan tub o‘zgarishlar butun ta’lim tizimini

 “Qayta hikoya” metodi (9-11 sinflar) 
Maqsad:
“Qayta hikoya” metodi - o‘quvchilarning og‘zaki 
nutqini rivojlantirishdan iborat. “Qayta hikoya” metodi til 
o‘qitishning samarali metodlaridan biri hisoblanadi. 
Guruhdan ixtiyoriy bir o‘quvchining qiziqishi so‘raladi.
Bu o‘quvchi o‘z qiziqishlarini hikoya qilib bergandan so‘ng 
guruh a’zolari birgalikda eshitganlari asosida bu o‘quvchining qiziqishi asosida 
matn yozishadi. Shu guruhdan bir o‘quvchi yozilgan matnni og‘zaki qayta hikoya 
qilib beradi.
Bunda ham tinglab tushunish, yozish, hamda qayta hikoya qilish asosida og‘zaki 
nutqi rivojlanadi
. 
Aql qutisi (Mind keys) usuli-metodi
(5-11 sinflar) 
- 
 “case”
– 
yashik, quti, gilof, jild degan ma’nolarni ifodalaydi,
ushbu usul 
muammoli va aniq vaziyat, holat, mashqni jamoaviy tahlil qilish 
usulidir. Ish kichik guruhlarda olib boriladi, unda muayyan 
vaziyatning qutidagi rasmlar ,so‘zlar va ishoralar yozma tavsifi 
bajariladi, tahlil qilinadi, ishlab chiqiladi va mustaqil ravishda 
qarorlar qabul qilinadi. 
“Intervyu” metodi.( 5-7 sinf)
Maqsad: O`quvchilar og`zaki nutqini 
o`stirish, mustaqil fikrlashga o`rgatish.Bu 
sinf o`quvchilaridan biri gazeta yoki 
televideniye muxbiri sifatida tanlanadi. 
Muxbir har bir guruhdan intervyu oladi.
1 –guruhga savol: Siz qaysi ko`chada 
turasiz?
2 – guruhga savol: Uyingiz atrofida qanday inshoatlar bor?

---

3 
3 –guruhga savol: Shahar markazida qanday xiyobon bor? Shu kabi savollar bilan 
murojaat qilishi mumkin. Istagan o`quvchi muxbir vazifasini bajaradi. Mashg`ulot 
shu tariqa davom etadi.
Savol va javoblar takrorlanmasligi kerak.
Aql xaritasi metodi(Mind map)-
o‘zbek 
tili darslarida yozuvchi hayoti va ijodini 
o‘rganishda o‘quvchining eng avvalo 
ijodkorlik va o‘z ustida uishlash 
qobiliyatini rivojlantiradi; 
Ushbu metod bir qator afzalliklarga ega: 
-axborotni taqdim etish; 
- qog'ozning markazida joylashgan 
yozuvchi yoki shoir siymosini kengroq 
o‘rganishda; 
-asosiy fikrni ta'kidlashda; 
-yorqin grafik tasvir shaklida; 
- e'tiborli bo‘lishda ; 
-tasodifiy ma'lumotlarga emas, balki 
aniq faktlarga murojat qilishda ; 
- tez va samarali tarzda eslab qolingan va qayta o‘rganilgan ma'lumotlarga ega 
bo‘lishda; 
-o‘quvchilarning bir –birlariga motivatsiya berishda; 
-
Aql xaritaning tuzilishi o‘quvchining tabiatiga bog‘liq. 
Bundan tashqari, aql xartasi tuzish jarayoni darsni
ijodiy va qiziqarli bo‘lishida yordam beradi. 
Aql xaritalari an'anaviy,ijodiy tarzda amalga oshirilishi mumkin 
(rangli qalam), taqdimot yoki maxsus dastur orqali (ConceptDraw) 
Aql xaritalari yordamida o'quvchilar tarjima qilishni, 
kalit so'zlarni, vaqtni to‘g‘ri taqsimlashni, tizimlashtirishni, guruhlashni 
o‘rganadilar. 
Ijodiy aqliy xaritani yaratishda 
o‘quvchilarga quydagicha tavsiya beriladi; 
1. A3 formatidagi varoqni markazidan 
boshlang. 
2. Yozuvchi,shoir,taniqli insonlar 
portretlari,rasmlari markaziy g'oyasi 
sifatida foydalaning. 
3. Turli ranglardan foydalaning. 
4. Hamma joyda rasm va tasvirlardan 
foydalaning (rasmlar qobiliyatga ko‘ra 
qo‘lda chizilishi yoki tayyor holda bo‘lishi mumkin. 
5.Asosiy shoxlaridan ko'proq narsani eslang. Bu xaritaning asosiy qoidasidir.