2185-66* стандарт қатори қийматлари
1-қатор:40,50,63,80,100,125,160,200,250,315,400,500,630,800,1000,1250, 1600,2000,2500;
2-қатор:71,90,112,140,180,224,280,355,450,560,710,900,1120,1400,1800,2240;
Танланган қиймат иложи борича 1-қатордан олиниши тавсия этилади. =140 мм қабул қиламиз.
Илашманинг нормал модулини қуйидаги тавсия асосида қабул қиламиз:
2
Нормал модулнинг сон қийматини, хисоблаб топилган оралиқда қуйида келтирилган стандарт қатордан танлаб оламиз:
1-қатор: 1; 1.25; 2; 2.5; 3; 4; 6; 8; 10; 12; 16; 20;
2-қатор: 1.375; 1.75; 2.25; 2.75; 3.5; 4.5; 7; 9; 11; 14; 18; 22
Танланган қиймат иложи борича биринчи қатордан олиниши тавсия этилади.
Танланган қиялик бурчагини ° қабул қилиб шестерня тишлари сонини аниқлаймиз.
= 33 қабул қиламиз. Ғилдирак тишлари сонини хисоблаймиз.
= 103 қабул қиламиз
Тишларни қиялик бурчагини аниқлаштирамиз.
Брадис жадвалидан сosβ =0,9714 бўлганида β =13º41 аниқланди,
олинган натижа β=8'÷20' шартни қаноатлантиради.
Шестерня ва ғилдиракнинг асосий ўлчамлари:
бўлувчи айланалар диаметрлари.
Олинган натижалар асосида ўқлараро масофани текширамиз:
Тиш устидан ўтувчи айланалар диаметрларини хисоблаймиз:
Тиш тубидан ўтувчи айланалар диаметрини хисоблаймиз:
Ғилдирак эни
Шестерня эни b1=
Узатманинг текширув хисоби.
Ғилдиракнинг айлана тезлига ва узатманинг аниқлик даражаси
Бу ерда, -шестернянинг бўлувчи айланаси диаметри ва -шу шестернянинг жойлашагaн валининг айланиш частотаси.
Айлана тезлик ва қуйидаги тавсия асосида узатманинг аниқлик даражасини топамиз.
ДС 1643-81 да тўғри тишли ғилдирак учун гача бўлса, 8-аниқлик даражаси ва Кнv= 1,05÷1,10 гача тавсия этилади.
Қия тишли узатма учун гача 8-аниқлик даражаси Кнv═ 0.05÷1.10, гача 7- аниқлик даражаси Кнv═ 0.05÷1.10 гача тавсия этилган. Шунга кўра қия тишли узатма ва бўлганида 8 - аниқлик даражаси олинади.
Шестерня энининг диаметр коэффициенти
Юкланиш коэффициенти
Kн ═ Kнβ∙Kнα∙Kнv
3.5 жадвалдан =0,9 , қаттиқлик нв<350 ва носимметрик холат учун Kнβ сон қийматини оламиз. Kнβ= 1,07 эканлигини аниқладик.
3.4 жадвалдан ва 8-аниқлик даражаси учун Кнα қийматини аниқлаймиз.
Кнα = 1,09 эканлигини аниқлакдик.
3.6 жадвалда динамик коэффициент Кнv қийматини кия тишлиғилдирак учун HB350 ҳолатда аниқлаймиз. Kнv=1 эканлигини аниқладик.
Шундай қилиб, юкланиш коэффиценти
Kн ═ 1,07
Тиш юзаларини контакт кучланишга текширамиз.
Агар хисобий контакт кучланиш дан катта, яъни бўлса ўқитувчининг тавсиясига кўра хисобларга ўзгартириш киритиб шарт қаноатлантирилади.
Илашмада катнашувчи кучлар:
Айлана куч
Бу ерда, Нм - шестерня валининг буровчи моменти
=68 мм - шестернянинг бўловчи айлана диаметри.
Вал ўқи бўйлаб йўналган куч
Илашма тишларини эгувчи кучланишга текшириш учун эгувчи кучланиш бўйича юкланиш коэффициентини аниқлаймиз
КF ═ KFβ∙KFV
3.7 жадвалдан қаттиқлик нв≤350 ва носиммертик холат учун KFβ қийматини оламиз.
KFβ =1,16 эканлигини аниқладик.
3.8 жадвалда. KFV-сон қийматини 8-аниқлик даражаси нв≤350 , қия тиш учун аниқлаймиз. KFV=1,1 эканини аниқладик. Шундай қилиб эгувчи кучланиш бўйича юкланиш коэффициенти
KF ═ 1,16 1,1=1,27
–эквивалент тишлар сонини хисоблаймиз:
Шестерня учун,
Ғилдирак учун,
Хисобланган эквивалент тишлар сони асосида қуйида келтирилган қатордан УF-тиш шакли коэффициентини аниқлаймиз.
ƶ
|
17
|
20
|
25
|
30
|
40
|
50
|
60
|
70
|
80
|
100
|
бошқа
|
УF
|
4.28
|
4.09
|
3.90
|
3.80
|
3.70
|
3.66
|
3.62
|
3.61
|
3.61
|
3.6
|
3.6
|
Шестерня учун =33 = 3,8
Ғилдирак учун = 112 =3,6
Эгувчи кучланишга руҳсат этилган кучланишни аниқлаймиз.
3.9-жадвалдан -асосий циклар сони бўйича эгилишига чидамлилик чегараси 45 пўлатининг яхшиланган тури ва нв≤350 бўлганида
-хавфсизлик коэффициенти бўлиб, у = га тенг. 3.9 жадвалдан =1.75 бўлиб у тишли ғилдирак материали хоссаларини ўзгарувчанлигини хисобга олади. - тишли ғилдирак загатовкасини олиниш усулини хисобга олувчи коэффициент болғаланган ва штампланган загатовка учун =1.0, прокат учун =1,15 қуйма загатовка учун =1,3 га тенг. Бизнинг мисолимиз учун
=1; =1,75
Шундай қилиб,
Шундай қилиб, шестерня учун, = 1.8·180 = 324 МПа
ғилдирак учун, ═ 1.8·160 = 288 МПа
Рухсат этилган кучланиш
нисбатни хисоблаймиз.
Хисобланган нисбатга кўра олинган натижа ғилдиракда кичик бўлиб чиқди, шунинг учун ғилдирак тишларини эгувчи кучланишга текширамиз.
Уβ -коэффициентини хисоблаймиз, бу коэффициент тўғри тишни хисоблаш схемасини қия тишни хисоблашга киритилиши натижасида хосил бўладиган хатоликни йўқотиш учун киритилган бўлиб, у қуйидагича аниқланади
-ни хисоблаймиз. У тишлар орасида юкланишни нотекис тақсимланишини хисобга олувчи коэффициент бўлиб, у қуйидаги формула ёрдамида хисобланади:
Бу ерда, =1,5-ёнбош қоплаш коэффициенти. n=8-аниқлик даражаси
Ғилдирак тишларини қуйидаги формула ёрдамида эгувчи кучланишга текширамиз:
шарти бажарилди, агар шарт бажарилмаса ўқитувчининг тавсиясига биноан хисобга ўзгартиришлар киритилади.
350>
Do'stlaringiz bilan baham: |