Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Bolalarning turli sohalardagi huquqlarini ta’minlashga oid qonunchilik

normalarini huquqni qo‘llash amaliyotiga yaxshiroq qo‘llash maqsadida t gishli

vazirliklarni normativ huquqiy hujjatlari qabul qilingan bo‘lib, ularning

ayrimlariga to‘htalib o‘tamiz.

Bolalarning ijtimoiy ta’minotga bo‘lgan huquqlariga oid O‘zb kiston

spublikasi Moliya Vazirining “Bolalikdan nogironlarga nafaqalar to‘lash

bo‘yicha xarajatlarni moliyalashtirish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash

158

O‘zb kiston R spublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2014 yil, 9-son, 87-modda.

---

197

haqida”gi 2009-yil 24-f vraldagi 27-sonli buyrug‘i va mazkur buyruq bilan

tasdiqlangan “Bolalikdan nogironlarga nafaqalar to‘lash bo‘yicha xarajatlarni

moliyalashtirish tartibi to‘g‘risida”gi Nizomi qabul qilingan.

O‘zb kiston R spublikasi Sog‘liqni saqlash vazirining “Ixtisoslashtirilgan

o‘quv-tarbiya muassasalariga joylashtirilayotgan voyaga yetmaganlarning tibbiy

ko‘rigini o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnomani tasdiqlash haqida”gi 2010-yil

17-d kabrdagi 342-sonli buyrug‘i qabul qilingan bo‘lib, bu Yo‘riqnoma

O‘zb kiston R spublikasining “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va

huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonuni va O‘zb kiston

spublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 26-noyabrdagi 268-son

“Ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya muassasalari to‘g‘risidagi nizomlarni tasdiqlash

haqida”gi qaroriga muvofiq ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya muassasalariga

joylashtirilayotgan voyaga yetmaganlarning tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish tartibini

lgilaydi. Unga ko‘ra, O‘zb kiston R spublikasi “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida

nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonunining 14-

moddasiga asosan ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya

muassasalariga

ixtisoslashtirilgan maktablar va ixtisoslashtirilgan kasb-hunar koll jlari kiradi.

O‘zb kiston R spublikasi Xalq ta’limi vazirligi, O‘zb kiston R spublikasi

hnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, O‘zb kiston R spublikasi

Sog‘liqni saqlash vazirligining “Vasiylik va homiylik organlari tomonidan yetim

bolalar va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar turar joylarining saqlanib

qolishini nazorat qilish qoidalarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 2010-yil 31-d kabrdagi

46, 206-QQ va 29-son Qarori qabul qilingan.

Mazkur Qoidalar O‘zb kiston

spublikasining Uy-joy kod ksi, “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi

Qonuni va O‘zb kiston R spublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 12

apr ldagi 171-son “O‘zb kiston R spublikasining Oila kod ksini amalga oshirish

uchun zarur bo‘lgan m ’yoriy hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi va 2010-yil 2-

avgustdagi 164-son “Yetim bolalar va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan

bolalarni turar joylar bilan ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorlariga

muvofiq vasiylik va homiylik organlari tomonidan yetim bolalar, ota-ona

---

198

qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar, ular toifasiga kiradigan 18 yoshdan 23

yoshgacha bo‘lgan shaxslar (k yingi o‘rinlarda yetim bolalar va ota-ona

qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar d b ataladi) turar joylarining saqlab

qolinishini nazorat qilish tartibini b lgilaydi. Unga ko‘ra shaxs yetim bolalar va

ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar bola yoshidan o‘tgan bo‘lsa ham,

ularning turar joyga bo‘lgan huquqlarini saqlab qolish ko‘zda tutiladi.

Bolalarni har tomonlama sog‘lom tarbiyalashni kuchaytirish maqsadida

O‘zb kiston R spublikasi Sog‘liqni saqlash vazirining “Spirtli ichimliklar,

giyohvandlik vositalari, psixotrop yoki aql-iroda faoliyatiga ta’sir etuvchi boshqa

moddalarni muntazam ravishda ist ’mol qilayotgan voyaga yetmaganlarni

aniqlash, hisobga olish, t kshirish va tibbiy-ijtimoiy r abilitatsiya qilish tartibi

to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi

2011-yil 17-yanvardagi 18-sonli

buyrug‘i qabul qilingan. Mazkur buyruqning Ilovasida “Spirtli ichimliklar,

giyohvandlik vositalari, psixotrop yoki aql-iroda faoliyatiga ta’sir etuvchi boshqa

moddalarni muntazam ravishda ist ’mol qilayotgan voyaga yetmaganlarni

aniqlash, hisobga olish, t kshirish va tibbiy-ijtimoiy r abilitatsiya qilish tartibi

to‘g‘risida”gi Nizom tasdiqlangan.

Mazkur Nizom O‘zb kiston R spublikasining “Giyohvandlik vositalari va

psixotrop moddalar to‘g‘risida”gi va “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik

va huquqbuzarliklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi qonunlari va O‘zb kiston

spublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 17-yanvardagi 13-son “Voyaga

yetmaganlar ishlari bo‘yicha komissiyalar faoliyatini takomillashtirishga doir

qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq spirtli ichimliklar,

giyohvandlik vositalari, psixotrop yoki aql-iroda faoliyatiga ta’sir etuvchi boshqa

moddalarni muntazam ravishda ist ’mol qilayotgan voyaga yetmaganlarni

aniqlash, hisobga olish, t kshirish, davolash va tibbiy-ijtimoiy r abilitatsiya qilish

tartibini b lgilaydi.

O‘zb kiston R spublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi, O‘zb kiston R spublikasi

Moliya Vazirligining “Ota-onalar tomonidan bolalarning musiqa va san’at

maktablarida o‘qishi uchun haq to‘lash va undan foydalanish tartibi to‘g‘risidagi

---

199

nizomni tasdiqlash haqida”gi qarorga o‘zgartirishlar kiritish to‘g‘risida 2014-yil

31-martdagi 22 va 29-sonli Qarori qabul qilingan.

Bolalarning sog‘lomlashtirish oromgohlarida dam olish huquqiga oid qonun

normalarini ta’minlashga qaratilgan

O‘zb kiston R spublikasi Xalq Ta’limi

Vazirligi, O‘zb kiston R spublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligining “Bolalar

sog‘lomlashtirish oromgohlari to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi 2014-yil

11-martdagi 9, 3-son Qarori qabul qilindi va uning Ilovasida “Bolalar

sog‘lomlashtirish oromgohlari to‘g‘risida”gi Nizom tasdiqlangan. Mazkur Nizom

O‘zb kiston R spublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi hamda “Kasaba uyushmalari,

ularning huquqlari va faoliyatining kafolatlari to‘g‘risida”gi qonunlariga,

O‘zb kiston R spublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 10-martdagi 67-son

“Bolalarning dam olishini tashkil etish va sog‘lomlashtirish tizimini yanada

takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq, bolalar

sog‘lomlashtirish oromgohlarining maqsadi, vazifalari va funksiyalarini hamda

ularning faoliyatini tashkil etish tartibini b lgilaydi.

Bola huquqlarini ta’minlashga oid milliy qonunchilik hujjatlarining tahlili

shuni ko‘rsatmoqdaki, bugungi kunda mamlakatning milliy huquqiy tizimida bola

huquqlariga oid milliy qonunchilik tizimi shakllandi, d sak adashmagan bo‘lamiz.

Chunki, o‘tgan davr mobaynida bola va bola huquqlari masalasi jamiyatning

barcha a’zolarining huquq va erkinliklariga taalluqli qonunlar va qonun osti

hujjatlarida aks etishi bilan bir qatorda, bolaning barcha huquqlari va ayrim

sohalardagi huquqlarini maxsus tartibga soluvchi muhim qonunlar va qonunosti

hujjatlari ham qabul qilindi va ular bugungi kunda yanada ixtisoslashish

yo‘nalishida takomillashib bormoqda.