Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Bolalarni kamsitishning barcha shakllaridan himoya qilinishini

ta’minlash bo‘yicha choralar.

Barcha bolalar bir xil huquq va erkinliklarga ega

va davlat ularni kamsitilishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun choralar ko‘radi, bu har bir

bola huquqlarga ega va ularning himoyasi irqi, tana rangi, jinsi, tili. Dini, siyosiy

va boshqa e’tiqodlari, milliy, etnik yoki ijtimoiy k lib chiqishi, mulkiy ahvoli,

---

249

sog‘lig‘i va tug‘ilishi, uning ota-onasi yoki qonuniy vasiysi yoki boshqa

holatlardan qat’i nazar ta’minlanadi.

Davlat kamsitish yoki jazolashning barcha shakllaridan bolaning himoya

qilinishini ta’minlash uchun barcha zarur choralar ko‘radi, bolalarga nisbatan

barcha hatti-harakatlarda ular bolalar muammolari bilan shug‘ullanuvchi davlat

yoki boshqa muassalar, sudlar, ma’muriy yoki qonun chiqaruvchi organlar

tomonidan sodir etiladimi yo‘qmi bundan qat’i nazar bolaning manfaatlari

yaxshiroq ta’minlanishiga birinchi darajali e’tibor b riladi.

Xalqaro hujjatlardan k lib chiqqan holda kamsitish – bu jamiyat hayotining

barcha sohalarida inson huquqlari va asosiy erkinliklarining boshqa bilan t ng

ravishda foydalanilishi yoki buuquqlar va asosiy erkinliklarning amalga

oshirilishini susaytirishga yoki yo‘qqa chiqarishga qaratilgan biron bir b lgilar

ko‘ra har qanday farqlash, istisno etish yoki ch klashni anglatadi.

Irqiy kamsitishga barxam b rish to‘g‘risidagi konv nsiyada va Ayollarga

nisbatan kamsitishning barcha shakllariga barham b rish to‘g‘risidagi

konv nsiyada ko‘zda tutilgan ushbu ta’rif bolalarga nisbatan ham qo‘llanilishi

mumkin.

Shu bilan birga, bolalarga muomala qilganda barcha farqlashlarni kamsitish

b baholanilishi mumkinligini anglatmaydi. Bola huquqlari to‘g‘risidagi

konv nsiya (2-modda) alohida ijtimoiy himoyaga muhtoj, davlat va jamiyat

tomonidan ko‘rsatiladigan qo‘shimcha yordamsiz o‘z huquqlarini amalga oshira

olmaydigan bolalarga nisbatan ijobiy kamsitish bo‘yicha choralar ko‘rishni

ta’qiqlamaydi. Davlat ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarga alohida e’tibor

ko‘rsatilishi zarur.

Davlat bolani davlat va nodavlat organlari tomonidan kamsitilishinidan

himoya qilish bo‘yicha zarur choralar ko‘radi. Ushbu choralar sirasiga kamsitishni

qonuniy ta’qiqlanishini va kamsitishga yo‘l qo‘ygan alohida shaxslarni va

organlarni jazolash bo‘yicha harakatlarni kiritadi. Shuningd k, davlat

kampaniyalarini o‘tkazish, dasturlar va ijobiy kamsitish siyosati orqali kamsitishga

---

250

yo‘l qo‘ymaslikni targ‘ib etishi k rak.

O‘zb kistonda Konstitutsiya, ma’muriy, fuqarolik, jinoiy, oilaviy va boshqa

sohadagi qonun hujjatlar darajasida bolalarni kamsitishdan huquqiy himoya

qilishning qonuniy kafolatlari b lgilangan.