Yuridik javobgarlik



Download 79 Kb.
bet9/9
Sana14.07.2021
Hajmi79 Kb.
#118522
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
1351793235 25937

Maqsadga muvofiqliq. Sodir etgan qilmishga nisbatan javobgarlikning muqarrarligi bu tamoyilning ma`nosini anglatadi, chunki belgilanadigan javobgarlik maqsadga muvofiqdir. Yoki xuquqbo`zarni qonuniy asoslarsiz javobgarlikdan ozod qilishga yo`l qo`yilmaslik ham maqsadga muvofiqlilikdir va x.. maqsadga muvofiqlik talablari javobgarlikni tatbiql etishda qonuniylik talablariga zid kelmasligi kerak va aksincha, maqsadga muvofiq emaslik nuqtai nazaridan qonun talablarini bo`zish mumkin emas.

Individuallik. Bu tamoyilga binoan sodir etilgan xuquqbo`zarlik uchun faqat aybdor shaxsning o`ziga nisbatan javobgarlik qo`llaniladi. Javobgarlikni aybdor sub`ektdan boshqa sub`ektga o`tkazishga yo`l qo`yilmasligi kerak. Masalan, ko`p xollarda raxbar xodimlarning ma`sulyatsizligi tufayli yo`l qo`yilgan xuquqbo`zarliklar uchun javobgarlik korxona yoki tashkilotlarning zimmasiga yuklatilishiga xarakat qilinadi. Bu tamoyilni xayotga to`g`ri tatbiql etish uchun xar bir xodimning funktsional vazifalari va uning bu vazifalarini bajarmaslik oqibatida kelib chiqadigan javobgarlik choralari doirasi qonunchilik va boshqa normativ xujjatlarda o`z aksini (ifodasini) topishi zarur.

Yuridik javobgarlik xuquq normalari qoidalariga binoan xuquqni qo`llash organning qaroriga asoslanib yo`zaga keladi va uning faqtik asosi xuquqbo`zarlik xisoblanadi.

Shu bilan birga xuquqbo`zarlik, o`z – o`zidan javobgarlikni keltirib chiqarmaydi yoki davlat majburlov choralarini qo`llashni yo`zaga keltirmaydi, balki bunday qo`llash uchun asos bo`ladi xolos. Real yuridik javobgarlikni amalga oshirish uchun esa vakolatli organnng xuquqni qo`llash akti zarur bo`ladi. Bunday aktlar sudning qarori. Ma`muriyat buyrugi bo`lishi mumkin.

Aybsizilk prezumtsiyasi. Gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchi uning jinoyat sodir etishda aybdorligi qonunda nazarda to`tilgan tartibda iisbotlangunga va qonunda kuchga kirgan sud xukmi bilan aniqlangunga qadar aybsiz hisoblandi. Gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchi o`zining aybsizligini isbotlab berishi shart emas.

Aybdorlikka oid barcha shubxalar, basharti ularni bartaraf etish imkoniyatlari tugagan bo`lsa, gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchining foydasiga hal qilinishi lozim. Qonun qo`llanilayotganda kelib chiqadigan shubxalar gumon qilinuvchining, ayblanuvchining, sudlanuvchining foydasiga xal qilinishi kerak. Fuqaroning aybsizilk prezumtsiyasi - shaxsning xuquq va erkinliklarini mustaxkam kafolatidir. O`zbekiston Respublikasi Konstituttsiyasi aybsizilk prezumtsiyasi o`zining ifodasini topgan bo`lib, unda jumladan, shunday deyiladi : " Jinoyat sodir etigan likda ayblanayotgan xar bir shaxsning ishi sudda qonuniy tartibda, oshkora ko`rib chiqilib, uning aybi aniqlanmaguncha u aybdor hisoblanmaydi. Sudda ayblanayotgan shaxsga o`zini ximoya qilish uchun barcha sharoitlar ta`minlab beriladi…"

Bu masala O`zbekiston Respublikasi jinoyat - protsessual kodeksining 23 - moddasida o`zining yorqin ifodasini topgan.

Yuridik javobgarlik va qilmishning xuquqga xilofligini istisno qiluvchi xolatlar mavjud bo`lib, ularga qo`yidagilar kiradi :

Aqlinorosolik (shaxs o`zining xarakterlariga xisobot bermaydigan xollarda);

Zaruriy mudofaa (shaxs, jamiyat, davlat manfaatlar ximoyasidan kelib chiqib, zarar yetkazuviga nisbatan zaruriy mudofaa doirasida qarshilik kursatish yoki zarar yetkazish);

Oxirgi zaruriyat (shaxs, jamiyat, davlat manfaatlari xavf tugdiradigan, bu xavfni oldini oltshga qaratilgan choralar doirasidagi xarakatlar);

Ijtimoiy xavflilik darajasi bo`lmagan xuquqbo`zarliklar sodir etilganda;

Kazus va x.



Foydanilgan adabiyotlar:
1. Karimov I A O`zbekiston XX1 asr bo`sag`asida: hawfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari, taraqqiyot kafolatlari. T., 1997 y

2.O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi . T.,” O`zbekiston” 1992 y

3. O`zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi T., “Adolat” 1995 y

4. O`zbekiston Respublikasi Fyqarolik kodeksi T., “Adolat” 1997 y

5. O`zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi T., “Adolat” 1996 y

6.O`zbekiston Respublikasi Ma`myriy jawobgarlik to`g`risidagi kodeks T., “Adolat” 1995 y

7.Saidov A. Tojinonov U. Huquq nazariyasi. T. Adolat. 2001 y. 280-320 bet.

8.Davlat va xuquq nazariyasi. Mas`ul muqarrirlar .B.Boboev, .T.Odilqoriev. -T.: Iqtisodiyot va xuquq dunyosi, 2000. –528 b.

9.Islamov Z.M. Obshestvo. Gosudarstvo. Pravo .–T.: Adolat, 2001.-696 s.

10. www.uzedu.uz
Download 79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish