Yurakni nisbiy va mutloq bog’liqlik chegarasini aniqlash. Potologiyada yurak konfiguratsiyasini aniqlash. Rentgenogramma tahlili

5. Fanlararo bogliqlik.

Vertikal integracia

Gorizontal integracia

Quyidagi fanlar bo'yicha integrallash:

Vertikal bo'yicha :

Lnormal anatomiya

2. normal fiziologiya

3. gistologiya

Normal anatomiya

Yurak muskuldan tuzilgan a'zo bo'lib ,ko'krak qafasida joylashgan .chap bo'lmacha bilan chap qorincha yurakning chap yoki arterial bo'lagini,ong bo'lmacha bilan o'ng qorincha esa yurakning o'ng yoki vena bo'lagini tashkil etadLyurak bo'lmachalari bir-biriga nisbatan o'rtada joylashgan devor-septum irtteratriarum bilan , qorinchalar esa septum interventricularis bilan ajralib turadi. Lekin o'ng bo'lmacha bilan o'ng qorincha va chap bo'lmacha bilan chap qorincha o'zaro ostium atrioventriculare dextrum et sinistrum vositasida tutashgan bo'ladLyurakning o'tkazuvchi yo'li quyidagi tugun va tutamlardan iborat;

1. sinus bo'lmacha tuguni (Kis-Flyak tuguni) yurakning o'ng qulog'l bilan yuqori qavaq venasi o'rtasjda epikard ostida joylashgan.

2.atrioventrikulyar tuguni (Ashoff-Tavar tuguni) uning o'ng bo'lmachasi devorida (uch tavaqali klapanning cuspis septalisiga yaqinroq joylashgan bo'lib,qorinchalarga-Giss tutami nimi bilan kiradi.

Yurak devor valvula semilunaris ning tepa qirrasi pastrog'idan chiqqan birjufttoj arteriyadan qon oladi. A.coronaria dextra yurakning o'ng qorinchasiga yirikroq va o'ng bo'lmacha devoriga maydaoq tarmoqlar beradi. Chap toj arteriya aortaning boshlanish joyidagi chap sinusidan chiqib chap quloqcha bilan o'pka arteriyasining orasidan o'tadi va ikkita tarmoqqa bo'linadLyurak chap qorinchasi bo'shlig'l konus shaklida bo/lib ikki teshigi bor ,biri chap bo'lmachani chap qorincha bilan qo'shib turadigan oval shakldagi ikki tavaqali klapan , ikkinchisi chap qorinchani aorta bilan qo'shadigan uchta yarimoysimon klapanlidir. Atrioventrikular klapan (mitral) ikki tavaqalj bo'lib , chap tomonda orqaroqda Jkkinchisi kattarog'l o'ng tomonda oldinda joylashgan.sistola vaqtida tavaqali klapanlar yopilib qonni qaytib o'tishiga to'sqinlik qiladi

Normal fiziologiya

Yurak ishlagan vaqtda har xil tovushlar hosil bo'ladi,bu tovushlarni yurak tonlari deb ataladi.auskultatsiya usuli bilan ko'krakqafasining chap tomonidan 2ta tonni eshitish mumkin .Iton(sistolik) va 2 ton (diastolik).bu tonlarning hosil bo'lish mexanizmlari yuqorida aytib o'tildi. tonlarni eshitishda bir-biridan farqi shuki :birinchi ton sistola vaqtida hosil bo'ladi ,ikkinchiton diastolaning boshlanishida hosil bo'ladi. Birinchi ton bo'g'iqroq eshitiladi,lekin davomiyroq , ikkinchi ton esa

jarangli lekin qisqa davom etadi. Birinchi ton bilan ikkinchi ton orasidagi pauza , ikkinchi ton bilan keying birinchi ton orasidagi pauzadan qisqaroq bo'ladi. Elektron apparatlarni qo'llash yordamida yurak tonlarini o'rganish yanada osonlashadi.

Buning uchun ko'krak qafasini yurak joylashgan sohasiga kuchaytirgichlarga ulangan maxsus mikrofon ulab qo'yilsa , yurak tonlarini qayd qilish mumkin bo'ladi. Yozib olingan egri chiziq fonokardiogramma deb ataladi. Usulni o'zi fonokardiografiya (FKG) deb ataladi. FKG da va lva 2 tondan tashqari yana 3va4 tonlarni ham yozib olish mumkin.

Yurak tonlari ;1 toh mitral klapanning proyeksiyasida aniqlanadi. 1 tonningtebranishlari atrioventrikulyar klapan yopilishi bilan bog'liq .bunda past chastotali tebranishlar qorinchalar muskullari qisqarishi tufayli paydo bo'ladLbirinchi tonning susayishi miokardning qisqarish funksiyaning kamayishi tufayli-infarkt miokardi,miokardit kabi asosan mitral klapanining yetishmasligi kasalliklarida kuzatiladi. 1 tonning amplitudasining ortishi-mitral stenozda aniqlanadi ,bunda mitral klapan tavaqa qalinlashadi.

Atrioventrikulyar blokada vaqtida 1 ton juda jarangli eshitiladi ,chunki bo'lmachalarva qorinchalarsistolasi birvaqtda bo'ladi. 2 tonning kelib chiqishi aorta klapanlarining yopilishi bilan bog'liq FKGda uning 2komponentini ajratishadLbirinchi komponentning davomiyligi ikkinchisidan ikki marta ko'p bo'ladi .ular orasida interval 0.06 sek.tashkil etishi mumkin , bu auskultatsiyada ikkinchi tonning parchalanishiday qabul qilinadukkinchi tonning asosiy xarakteristikasi bo'lib - uning nafas olish fazalari bo'ylab o'zgarishi hisoblanadi.bu tonning susayishi aortal klapanningtavaqalari parchalanishi bilan bog'liq ,bu holat aortal stenozda kuzatiladi.

Uchinchi ton -past chastotali - auskultatsiyada bo'g'iq tovushday eshitiladi. Bolalar va sportsmenlar FKGsida aniqlash mumkin. Mitral sternozda mezodiastolik ritm sabachisi hisoblanadi.

To'rtinchi ton -bo'lmachaga tegishli bo'lib ,uning qisqarganida paydo bo'ladi. Bu ton EKG da P tishining yakunida registratsiya qilinadi .uchinchi va to'rtinchi tonning birikishi taxikardiyada kuzatiladi.

Gistologiya

Tipik mushaktolalari ayrim qisqaruvchi mushak hujayralari shaklini silindrga o'xshatish mumkin. Uning uzunligi 50-100 mkm ; diametric 17-20 mkm ga yetadi. Kardiomiositlarning markaziy qismida oval shaklida yadro joylashadLyurak mushagi sarkolemma bilan qoplangan. Electron mikroskopda sarkolemma ichki -plazmolemma va tashqi bazal membranadan iboratligai aniqlangan. Sarkolemma oraliq plastinkalarning shakllanishida ishtirok etadi. Oraliq plastinkalar mushaktolasiga nisbatan ko'ndalangiga yo'nalib ,odatdagi preparatlarda to'q bo'yaluvchi chiziqlar tarzida ko'rinadi. Ular yurak mushagining eng xarakterli tuzilmalaridir.disklar yordamida kardiomiositlar bir-biri bilan bog'lanadi. Yuraktipik mushagi mitoxondriyalarga boy. Ular cho'ziq,oval shaklda bo'lib , miofibrillalar orasida tizilib yotadLyurakda tipik mushak tolalaridan tashqari -atipik kardiomiositlarva ishchi kardiomiositlar mavjud.yuzak"i EKGda faqat ishchi kardiomiositlar aktivligi yaqqol namoyon bo'ladi.

To'qima bazofillari sitoplazmasida yirik donachalarni tutgani uchun semiz hujayralar nomini olgan donachalar o'zida biologic aktiv bo'lgan moddalar: geparin, gistamin, serotoninlartutadi. Ular asosan qon tomir kapillyarlari atrofida joylashadi. Bu hujayralar yirik noto'g'ri dumaloq shaklga ega bo'lib ,fiziologik holatlarda miqdori o'zgarib turadi. To'qima bazofillariga tuzilishi va kimyoviy tarkibi jihatidan qondagi bazofil leykositlar juda yaqin turadi. Ammo bazofil leykositlarning qizil suyak ko'migidagi o'zak hujayralardan kelib chiqishi tasdiqlangan bo'lsa,to'qima bazofillarining kelib chiqish manbai hozirgacha aniq ko'rsatilmagan.

Joylashishiga qarab to'qima bazofillarni 3 turini ajratishadi:

l.qon tomirlari atrofidagi to'qima bazofillari

2. biriktiruvchi to'qimaning massivqavatlarida joylashgan to'qima bazofillari

3.miositarya'ni alohida kardiomiositlarning oralig'ida joylashgan to'qima bazofillari

Bu topografik variantlar o'lchamlari va formasi bo'yicha ham farqlanadi.

ltur to'qima bazofillari -14-24 mkm , oval shaklda

2 tur to'qima bazofillari -12-17 mkm,cho'zinchoq shaklda 3 tur to'qima bazofillari -6-10 mkm, yumaloq shaklda .