«yuk ko`tarish transportlari» fanidan

х

х

V

Q











6

,

3

 t/soat  

       (7.10) 

 

bu  yerda 



  -  keltirilgan  tashish  uzunligiga  bog`liq  boʻlgan  koeffitsiyent; 

х

V

-  sarf 

boʻlgan havo hajmi m

3

/s; 



x

 – havoning zichligi.  

Tashuvchi havoning tezligi quyidagi formula orqali aniqlanadi. 

 

 

x

V







 m/soat   

        (7.11) 

 

bu yerda 



 - material donasini hisobga oluvchi koeffitsiyent. 

Truboprovodning ichki diametri quyidagi formula orqali aniqlanadi:  

 

 









х

н

V

Q

d

4

,

3

   

          (7.12) 

 

Kerakli havo sarfi quyidagicha aniqlanadi:  

 

         

x

x

V

dn

m

P

Q

V













4

6

,

3

2





    

(7.13) 

 

bu yerda R – kameradagi havoning absolyut bosimi, atm; 



 - materialning zichligi; m – 

kameraning  konstruksiyasini  yoki  materialning  fizik-mexanik  xossalarini  hisobga 

oluvchi koeffitsiyent: mq0,75…0,85. 

Gidravlik usul bilan tashish. 

 Bu  usulda  havo  usulidagi  yukka nisbatan  solishtirma  og`irligi ko`proq  bo`lgan 

yuklarni  tashish  mumkin.  Masalan,  issiqlik  elektr  stansiyasi  qozonxonalarida  qattiq 

kullar,  shlaglar.  Bu  tarzda  yuk  bilan  aralashtirilib  truba  yoki  tarnov  orqali  tashiladi. 

---

80 

 

Suv  bilan  yuk  aralashmasini  pulka  deyiladi.  Bu  usul  ko`proq  kon  ishlarida  (qazib 

olishda) ishlatiladi. Bu usulni xar xil turlari bor.  

1-tur.  Yuk  suv  bilan  o`z  o`qi,  kuchi  arqoni  tashiladi.  Bunda  tarnol  ozgina  qiya 

qilinadi. Bu tur shunga imkoniyat bor joyga ishlatiladi.  

2- tur. So`rish kuchi bilan.  

1. Idish,   2. Turba, 3. nasos 4. Truba, 5. Nasos 6. Elak, 7. Bunker 8. Idish. 

Yuk  suv  idish  1-ga  to`planadi,  undan  “pulpo”  nasos  3  bilan  so`rilib  truba  4 

orqali  elak  6  ga  keladi.  Elakda  yuk  suvdan  ajratiladi  va  bunker  7  ga  tushadi.  Bunker 

yuk kelishi kerak bo`lgan joyda bo`ladi. Suv elekdan idish 8 ga tushadi . qolgan qutgan 

yuk idish tagiga tushadi. Toza suv idishdan nasos 3 bilan so`rilib truba 2 orqali idish 1 

ga  qaytadi.  Bu  usul  bilan  uzoq  masofaga  gorizontal  qiyalik,  burulish  yo`llari  orqa 

yukni uzatish mumkun. Bu usulda energiya ko`proq ketadi.  

4. truba    5. nasos     6. elak    7. bunker     8. idish 

Yuk suv idish 1-ga to`planadi, undan “pulpo” nasos 3 bilan so`rilib truba 4 orqali elak 

6 ga keladi. Elakda yuk  suvdan  ajratiladi  va bunker  7 ga  tushadi.  Bunker  yuk kelishi 

kerak bo`lgan joyda bo`ladi. Suv elekdan idish 8 ga tushadi . qolgan qutgan yuk idish 

tagiga  tushadi.  Toza  suv  idishdan  nasos  3  bilan  so`rilib  truba  2  orqali  idish  1  ga 

qaytadi.  Bu  usul  bilan  uzoq  masofaga  gorizontal  qiyalik, burulish  yo`llari  orqa  yukni 

uzatish mumkun. Bu usulda energiya ko`proq ketadi.